بیش از بیست سال است که فاخرترین و منحصربفردترین اثر استاد اخویان در جعبه‌های مقوایی در گوشه‌ای از خانه‌ای در نیشابور کُهن در حال خاک خوردن است.
به گزارش چاپارطوس از خراسان،آجر از دیرباز عنصر جداناپذیر ساخت و تزئین خانه‌ها و معابر در ایران بوده است. آنچه در سردر تکایا و منازل قدیم نیشابور دیده می‌شود هنر دست مردانی مؤمن است که خاک گذشتگان را در کوره‌ها به شکل آجر درآوردند و پس از نقش و نگاری چند بر آن، کوچه و برزن را این گونه آراستند.
از جمله سردر تکیه ابوالفضلی، ورودی میهن تور قدیم، خانه‌هایی با سردر آجری باقی‌مانده در کوچه مسجد جامع، محراب مسجد جامع و آثاری که در گوشه و کنار این شهر و روستاهای اطرافش در حال تخریب یا ترمیم است، از جمله باغ نشاط در روستای حسن‌آباد که در حال ترمیم است و منزل "امین‌التجار" که ساخته دست استاد معمارباشی بود و تخریب شد!
تیشه‌داری یا آجرتراشی بخشی از سنت و سیره دیرین ایرانیان هنرمند در پهنه تاریخ است. شاید تا حالا این تعابیر را نشنیده یا کمتر شنیده باشید اما بد نیست بدانید که آخرین و تنها استاد تیشه‌دار و آجرتراش ایران و صاحب سبک در جهان، سال گذشته در نیشابور دار فانی را وداع گفت، استاد محمدقاسم اخویان.
محمدقاسم اخویان متولد 1305 شمسی در نیشابور از کودکی همپا و همراه استادان و بنّایان، بناهای ناب و بی‌بدیلی را خلق کرده است. به‌گونه‌ای که آجر را نه تنها خشتی خام، که برخاسته از خاک انسان‌های گذشته می‌دانست و معتقد بود این خاک و این آجر با انسان حرف می‌زند و نوای برخاسته از آجر است که دست وی را به خلق آثار هنری منقوش می‌گمارد.
با محمدمهدی اخوی‌یان فرزند ارشد استاد اخوی‌یان در دانشگاه علم و فرهنگ تهران ملاقات کردم. وی اکنون رئیس دانشگاه و نگارنده کتاب "تیشه‌داری" است که گذری کوتاه و مغتنم بر آثار دست زبردست استاد است. کتاب به پیشینه و تاریخ این حرفه در اقلیم خراسان و به ویژه در پهنه نیشابور و پس از آن در هنر دست هنرمندان اَبَرشهر در کاربرد آجر برای تزئین منازل پرداخته است.
با محمدمهدی اخوی‌یان درباره پدر و هنر منحصر به فرد او صحبت کردم. وی می‌گوید: "پدرم هنر دست خیره‌کننده‌ای داشت. بارها از وی خواستند که آثار آجری خود را به فرهنگستان هنر تهران بسپارد تا به نحوی مطلوب به نمایش گذاشته شود اما ایشان مخالفت کرد و گفت اینها متعلق به خاک نیشابور و هنر آجرتراشی مختص خراسان است."
از جمله آثار تیشه‌داری استاد اخوی‌یان ستون‌های سردر باغ ملی است که با پی‌ریزی و چینش آجرها شروع و با تراش‌های هنرمندانه وی بر بدنه آجر پایان یافت. ستون‌هایی که هر قسمت از آن به شکلی و نماد چیزی است. همچنین دو ستون ورودی جاده خیام را استاد معمارباشی و دو ستون خروجی را استاد اخوی‌یان ساخته و آجرتراشی کرده‌اند.