مشهد- ایرنا- سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی گفت: 22 هزار هکتار زمین زراعی موقوفه شامل سه هزار هکتار باغ، 9 هزار هکتار زمین زراعی و زمینهای در نوبت کشت و کار در سطح کشور زیر نظر این آستان مدیریت می شوند.
محمود صادقی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: 10 موسسه کشت و صنعت آستان قدس رضوی در سطح کشور مسئولیت اقدامات کشاورزی را در زمینهای موقوفی این آستان در استانهای کرمان، یزد، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی برعهده دارد.
وی ادامه داد: هر کدام از این موسسات مسئول انجام فعالیتهای زراعی و باغی در زمینهای موقوفی هستند که یکی از آنها موسسه باغات آستان قدس رضوی است. این موسسه مسئولیت احیا، نوسازی و حفظ 750 هکتار زمینهای باغی و حاشیه باغها در شهر مشهد و حومه را برعهده دارد که از این میزان 550 هکتار باغ و بقیه آن زمین پیرامون باغ است.
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی گفت: تفاوت این موسسه با سایر موسسات آستان این است که زمینهای تحت مدیریت آن باغی داخل شهر است که زمینهای کمتری را در بر می گیرد.
وی افزود: در مجموع 17 قطعه باغ و زمینهای پیرامون آن با مجموع گستره 750 هکتار در مشهد و حومه این کلانشهر تحت مدیریت این موسسه قرار دارد. باغ 300 هکتاری ملک آباد، باغ 114 هکتاری امام رضا(ع) و باغهای الندشت، بیلدر و منزل آباد از مهمترین مجموعه های تحت مدیریت آستان قدس رضوی در مشهد هستند.
* پشتوانه جدید برای آبیاری باغ ملک آباد
صادقی در ادامه همچنین گفت: برای کاهش دغدغه کم آبی باغ ملک آباد در مشهد پشتوانه جدیدی از محل سد گلستان واقع در طرقبه در نظر گرفته شده است. به دلیل کمبود آب برای توسعه باغ ملک آباد چند سال پیش از شرکت آب منطقه ای درخواست کردیم که سهمیه این باغ را از آب چاه افزایش دهد.
وی افزود: به همین منظور کمیسیونی از سوی شرکت آب منطقه ای و استانداری خراسان رضوی تشکیل شد ولی با درخواست این موسسه موافقت نشد.
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی ادامه داد: هنوز دغدغه آب برای باغ ملک آباد وجود دارد اما پشتوانه ای برای سیراب کردن این باغ پیدا کردیم که آن احیای راه آبی مربوط به 50 سال پیش است زیرا پیشتر راه باریک آب از طریق بند گلستان در طرقبه خارج می شد و مسیر درختهای توت در وکیل آباد را طی می کرد و در نهایت به باغ ملک آباد می رسید.
وی گفت: سد یا بند گلستان از موقوفات آستان قدس رضوی است و سهمیه آب برای غیر از زمینهای آستان قدس رضوس ندارد. گرچه هنوز اقدامی برای احیای راه آب از سد گلستان برای باغ ملک آباد انجام نشده اما امکان استفاده از این پشتوانه برای زمانی که مشکل کمبود آب در باغ ملک آباد بیشتر شود، وجود دارد.
* طرح باغ متراکم
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی همچنین اظهارداشت: به دلیل اهمیت باغها برای محیط زیست و پاکسازی هوا در کلانشهر مشهد، تاکید تولیت آستان خودداری از قطع درخت بدون مجوز و حفظ و نگهداری درختان است. بر این اساس اگر قرار باشد درختی در یکی از باغها به دلیل کهولت سن یا بیماری قطع شود باید مجوزهای لازم در این زمینه صادر گردد.
وی افزود: در راستای احیا و نوسازی باغهای آستان قدس رضوی باغهایی که قابلیت نگهداری از نظر سن، کیفیت و سلامت را دارند نگهداری می شوند و باغهایی که قابلیت نگهداری ندارند با اخذ مجوزهای لازم نوسازی می گردند.
صادقی ادامه داد: پارسال با هماهنگی شهرداری مشهد و گرفتن مجوزهای لازم از جمله کمیسیون ماده هفت و موافقت تولیت آستان قدس رضوی درختان 35 هکتار از زمینهای باغی قدیمی قطع و به جای هر یک از آنها سه نهال کاشته شد.
وی همچنین اجرای 'طرح باغ متراکم در ملک آباد' را از جمله فعالیتهای این موسسه برای حفظ و نگهداری باغات آستان قدس رضوی ذکر و بیان کرد: باغ متراکم طرحی برای شرایط بحرانی کمبود آب است که با اجرای آن از آب و زمین استفاده بهینه می شود.
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی گفت: بر اساس شیوه های سنتی در هر هکتار باغ 300 تا 400 اصله درخت کاشته و به ثمر می رسد اما در 'طرح باغ متراکم' در هر هکتار زمین باغی هزار و 500 اصله نهال و در برخی ارقام تا چهار هزار اصله نهال می توان کاشت.
وی افزود: طرح باغ متراکم تاکنون در 15 هکتار از باغ ملک آباد مشهد اجرا شده که مربوط به درختان سیب و گلابی می باشد و در اجرای این طرح در هر هکتار چهار هزار اصله نهال کاشته شده است.
صادقی ادامه داد: از آنجا که نهال ها نمی توانند روی پایه خود بایستند برای هر نهال از ستون، سیم و پوشش استفاده شد تا میوه آسیب نبیند و همچنین دمای آن کنترل شد تا میوه رنگ بگیرد.
وی گفت: در صورت اجرای کامل این طرح در باغ ملک آباد دیگر نیازی به سیم، ستون و پوشش برای هر نهال نخواهد بود و سطح زیر کشت نیز چند برابر افزایش می یابد.
* عرضه مستقیم میوه باغها
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی در ادامه اظهارداشت: هر ملک یا زمین موقوفی درآمدی دارد که باید براساس نیت واقف هزینه شود. در این راستا بخشی از درآمد باغ یا ملک موقوفی صرف هزینه های جاری آن موقوفه و بقیه صرف اجرای نیت واقف مانند عزاداری در حرم مطهر رضوی، روشنایی حرم یا مواردی از این دست می شود.
وی افزود: پیشتر میوه هایی که از باغهای آستان قدس رضوی برداشت می شد به سردخانه انتقال یافته و پس از آن در چرخه شبکه عرضه میوه در شهر قرار می گرفت اما امسال برای نخستین بار به دستور تولیت آستان قدس رضوی جایگاهی در پنج نقطه از شهر مشهد در نظر گرفته شد و میوه ها بدون واسطه با 30 درصد کمتر از قیمت بازار به صورت مستقیم در اختیار مردم قرار گرفت.
* امکان استفاده عمومی از باغهای آستان قدس رضوی
صادقی همچنین گفت: موسسه باغات آستان قدس رضوی در زمینه احداث یا ایجاد اردوگاه و بهره برداری غیرکشاورزی از باغهای آستان مسئولیتی ندارد بلکه فقط مسئول حفظ و نگهداری باغها و در مجموع باغبانی است اما نظر تولیت آستان قدس رضوی این است که بخشی از باغهای موقوفی داخل شهرها با حفظ همه درختان آنها به امور فرهنگی اختصاص یابد تا مردم بتوانند از آنها استفاده کنند.
وی افزود: برنامه ریزی برای استفاده فرهنگی از محیط باغهای آستان قدس رضوی در دست سازمان فرهنگی این آستان است و تاکنون باغ بیلدر در شاندیز به اردوگاه فرهنگی پسران و بخشی از باغ امام رضا(ع) در مشهد به اردوگاه فرهنگی بانوان اختصاص یافته است.
سرپرست موسسه باغات آستان قدس رضوی گفت: تولیت آستان قدس رضوی در زمینه باغ غیرمثمر 'خوردین' در تهران نیز که از موقوفات آستان با حدود 9 هکتار وسعت است، تصمیم به انجام امور فرهنگی در آن گرفته که جزئیات موضوع به زودی اعلام می شود.