قطار شهری مشهد رفت‌وآمد شهروندان را در نقاط پرترافیک شهر در این سال‌ها آسان‌تر و اقتصادی‌تر کرده است. اما هنوز ساکنان برخی نقاط پرجمعیت شهر چون شهرک سلامت، قاسم‌آباد و... چشم‌انتظار رسیدن قطار شهری به منطقه خود هستند. خواسته‌ای که مسئولان از تحقق آن تا
حدود 3 سال دیگر خبر می‌دهند.
34 کیلومتر و 33 ایستگاه
به گفته مدیرعامل شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد، با افتتاح 2 ایستگاه خط 2 قطار شهری با حضور رئیس‌جمهوری اولین شبکه ریلی در مشهد شکل گرفت و به خط یک متصل شد. «وحید مبین‌مقدم» بیان می‌کند: اکنون در مجموع خط یک و 2 قطار شهری با مسیری به طول 34 کیلومتر و با 33 ایستگاه به شهروندان مشهدی خدمات ارائه می‌دهد. وی با اشاره به این‌که در سال 96 در مجموع خط یک و 2 قطار شهری مشهد حدود 40 میلیون مسافر جابه‌جا شدند، می‌گوید: در 6 ماه نخست سال 97 نیز حدود 20 میلیون مسافر در این خطوط جابه‌جایی شده‌اند. قبل از آغاز سال تحصیلی میزان متوسط استفاده از قطار شهری در خطوط بین 120 هزار تا 130 هزار نفر بود که این میزان پس از بازگشایی مدارس افزایش داشته است.
این مقام مسئول معتقد است با توجه به ظرفیت اسمی روزانه خط یک قطار شهری به میزان 170 تا 180 هزار نفر مسافر و استفاده متوسط روزانه 140 تا150 هزار نفر به نظر می‌رسد هنوز از ظرفیت صد درصدی این وسیله حملونقل شهری استفاده نمی‌شود. خط 2 قطار شهری نیز به طور متوسط روزانه 25 تا 30 هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند.
به گفته مدیرعامل شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد با اتصال خطوط یک و 2 در میدان «شریعتی» شهروندان می‌توانند با پرداخت یک بار کرایه از انتهای بلوار وکیل‌آباد یا فرودگاه به انتهای طبرسی در خط 2 یا بالعکس تردد کنند.
وی معتقد است با تکمیل و بهره‌برداری از فاز 2 خط 2 قطار شهری از شهرک سلامت واقع در انتهای بلوار فکوری و افزایش 4 کیلومتر و 4 ایستگاه به این مسیر، شهروندان بیشتری از مترو استفاده خواهند کرد و آینده خوبی برای آن پیش‌بینی می‌شود.
مبین‌مقدم با بیان این‌که عملیات اجرایی پروژه خط 3 قطار شهری آغاز شده است و تاکنون در 9 کیلومتر از آن حفاری انجام گرفته است، می‌افزاید: خط 3 قطار شهری مشهد به طول 5/28 کیلومتر و 24 ایستگاه از «شهرک ابوذر» تا منطقه «قاسم‌آباد» ادامه دارد و در ایستگاه بسیج با خط یک و ایستگاه میدان شهدا با خط 2 تلاقی دارد.
پوشش مبادی ورودی و خروجی شهر
به گفته وی، اکنون خط یک مترو فرودگاه و خط 2 راه‌آهن را پوشش می‌دهد و با بهره‌برداری از خط 3 قطار شهری و پوشش پایانه مسافربری در واقع تمام مبادی اصلی ورودی و خروجی ریلی، هوایی و زمینی شهر تحت پوشش قطار شهری خواهد بود.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد می‌گوید: با استفاده شهروندان از مترو در سال 96 به میزان 18 میلیون لیتر در مصرف بنزین و 78/2 میلیون لیتر گازوئیل، صرفه‌جویی شده است. همچنین در 6 ماه نخست امسال استفاده شهروندان از قطار شهری سبب صرفه‌جویی در 10 میلیون لیتر بنزین و 46/1 میلیون لیتر گازوئیل شده است.
وی می‌افزاید: استفاده از مترو منجر به کاهش تردد 7666 دستگاه خودرو در سال96 و 4017 دستگاه خودرو شخصی در 6 ماه اول 97 از سطح شهر شده است. همچنین استفاده از مترو در سال 96 با کاهش 380 تن مواد آلاینده هوا و در نیمه نخست 97 با کاهش 200 تن مواد آلاینده به کاهش میزان آلودگی هوای مشهد کمک کرده است.
به گفته مبین‌مقدم، استفاده شهروندان از مترو در سال 96 منجر به کاهش 505 مورد تصادف و در 6 ماه اول امسال منجر به کاهش 264 مورد تصادف در شهر شده است. مشهدی‌ها در سال 96 با استفاده از قطار شهری 778 میلیون دقیقه و در 6 ماه نخست امسال 400 میلیون دقیقه در وقت خود صرفه‌جویی کرده‌اند. از نظر او فرهنگسازی در زمینه استفاده شهروندان از مترو در حملونقل شهری به همکاری سایر دستگاه‌ها نیاز دارد و در حوزه فرهنگسازی برنامه‌هایی در 5 محور، فرهنگ شهروندی، برنامه‌های مناسبتی و ترویجی، برنامه‌های تولید محتوای هنری پویا و غیرپویا و نیز برنامه‌های تولید محتوای دیجیتال صورت می‌گیرد.
نبود آسانسور در خط 2 برای معلولان
«زهرا ایمانی» یک شهروند مشهدی ساکن بلوار پیروزی می‌گوید: قطعا استفاده از مترو علاوه بر صرفه‌جویی در وقت با سیستم گرمایشی و سرمایشی مرتب، برای تردد در شهر راحت‌تر است.
امیدواریم با افتتاح ایستگاه مترو در شهرک سلامت واقع در بلوار فکوری و بهره‌برداری از ایستگاه «شهید کاوه» و اتصال به دیگر خطوط در این مسیر برای رفت‌وآمد به حرم مطهر و مرکز شهر دیگر به استفاده از اتوبوس نیاز نداشته باشیم.
«معین رادمهر» شهروندی که ساکن قاسم‌آباد است هم از دوری مسافت تا محل کارش می‌گوید و امیدوار است شرایط اتصال این منطقه به مترو هرچه زودتر فراهم شود، چراکه باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمانش می‌شود.
«محمد میرزاده» شهروند معلول مشهدی که از ویلچر استفاده می‌کند نیز مترو را مناسب‌ترین وسیله نقلیه عمومی می‌داند و می‌افزاید: در خط 2 قطار شهری به دلیل نبود آسانسور و مناسب‌سازی، معلولان قادر به استفاده از مترو نیستند که امیدواریم اقداماتی در این زمینه انجام شود.
نقش دانش‌آموزان در فرهنگسازی
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد معتقد است دانش‌آموزان می‌توانند در فرهنگسازی موثر باشند و در این زمینه آموزش از راه دور به آموزش چهره به چهره تبدیل شده است به این معنی که در ایستگاه خط یک قطار شهری با عنوان «ایستگاه شهروند» کلاس آموزشی یک و نیم ساعته برای دانش‌آموزان مدارس و مهدکودک‌هایی که در مجاورت خطوط قطار شهری قرار دارند، برگزار می‌شود. در این کلاس فرهنگ استفاده از قطار شهری، نکات ایمنی استفاده از آسانسور و پله‌برقی و سایر نکات آموزش داده می‌شود.
تلاش‌ها برای افزایش عملکرد حملونقل ریلی در حال انجام است و نتایج برنامه‌های اجراشده نشان از نزدیکی به اهداف تعیین‌شده دارد، اما هنوز تا تحقق هدف اصلی که بهرمندی همه شهروندان از حملونقل ریلی درون‌شهری است فاصله زمانی وجود دارد. آن‌طور که مسئولان کمیسیون حملونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد اعلام کرده‌اند، حدود 3 سال دیگر غرب‌نشینان مشهد می‌توانند از مترو استفاده کنند.