به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، به‌گذشته که نگاه می‌کنم زمانی که هنوز خوراکی‌های رنگارنگ در اقسام و اندازه‌های مختلف در بوفه‌های مدارس پیدا نمی‌شد و ما برای زنگ تفریح‌مان لقمه نان، پنیر و گردویی را که مادرمان درست کرده بود، گاز می‌زدیم یا میوه‌ای
را که از خانه به‌مدرسه برده بودیم، با همکلاسی‌مان قسمت می‌کردیم. آن زمان بوفه مدرسه‌ها، آنقدرها هم تنوع خوراکی نداشت و گاهی خوراکی‌هایی مانند چیپس و پفک هم در آن پیدا می‌شد، خوراکی‌هایی فروش آنها اکنون در مدارس ممنوع شده است.
حالا با آغاز سال تحصیلی جدید، تغذیه دانش‌آموزان یکی از دغدغه‌های اصلی والدین می‌شود و تغذیه سالم از عواملی است که در رشد عقلی و جسمی کودکان و نوجوانان نقش موثر و مستقیم دارد، به‌طوری که اگر کودک تغذیه مناسبی و سالمی در مدرسه نداشته باشد، مطمئنا در رشد تحصیلی و جسمی وی تاثیر گذار بوده و از او نباید انتظار نمرات بالا در دروس مدرسه را داشته باشیم.
خانواده‌ها اگر بدانند که تغذیه سالم در یادگیری فرزندانشان تا چه‌اندازه اهمیت دارد، حتماً این موضوع را جدی‌تر می‌گیرند، علاقه دانش‌آموزان به‌استفاده از خوراکی‌های غیرضروری و بی‌فایده، کم‌کم مسؤولان مربوطه را به‌فکر انداخت که چاره‌ای بیندیشند که اگر نمی‌شود خرید خوراکی دانش‌آموزان را در بیرون مدرسه کنترل کرد، اما می‌توان بوفه‌ها را طوری ساماندهی کرد که حداقل در زمان حضور بچه‌ها در مدرسه، روی نحوه تغذیه‌شان اعمال کنترل شود.
ضرورت توجه مسؤولان مدارس به‌فروش مواد غذایی سالم
عاطفه محمدنژاد که خانه‌دار است در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد گفت: من دو فرزند دارم که دخترم در سال اول دبیرستان فرهیختگان در بلوار فلاحی و پسرم در دبستان فطرت در محدوده جاهدشهر قاسم‌آباد مشغول تحصیل هستند، من و پدرشان به‌تغذیه آنها خیلی اهمیت می‌دهیم و هر روز میان‌وعده‌های فرزندانم برای مدرسه‌شان از منزل همچون نان و پنیر گردو، نان و کره مربا برای زنگ تفریحشان تهیه می‌کنم.
وی با اشاره به‌اینکه بعضی اوقات فرزندانم وقتی دوستانشان از بوفه مدرسه تنقلات خریداری می‌کنند، آنها هم دلشان می‌خواهد که چنین تنقلاتی بخورند؛ ادامه داد: به‌آنها آموزش داده‌ام که از خرید خوراکی‌های مضر پرهیز کنند تا بیمار نشوند.
سمیرا احمدی که فرزندش در مدرسه کوثر در محدوه شهرک حجت مشغول تحصیل است نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد با بیان اینکه تغذیه فرزندم برایم خیلی اهمیت دارد که در مدرسه‌اش چه خوراکی‌های توزیع می‌شود؛ گفت: من از مدرسه‌شان راضی هستم، چون در بوفه مدرسه خیلی خوراکی ندارد و ویفر، کیک و کلوچه دارد و بیشتر بچه‌ها از خانه‌هایشان برای زنگ تفریحشان خوراکی می‌برند.
وی اضافه کرد: بچه‌ها به‌واسطه حضور در مدرسه، از دوستان و محیط اطراف تأثیر می‌پذیرند و به‌همین دلیل هم باید اولیای مدرسه شرایطی فراهم کنند که دانش‌آموزان در مدرسه تغذیه سالمی داشته باشند و وضعیت بوفه مدارس هم به‌گونه‌ای باشد که انواع مواد خوراکی سالم و دارای مواد مغذی و مفید در آنها به‌فروش برسد.
یکی از والدین دانش‌آموزان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد گفت: مدارس باید مواد خوراکی سالم را در بوفه عرضه کنند تا دانش‌آموزان به‌راحتی به‌تغذیه سالم دسترسی داشته باشند.
علی امیری افزود: متأسفانه در بوفه مدارس اقلام خوراکی همچون انواع نوشابه، آب‌میوه و ساندویچ‌های سوسیس و همبرگر عرضه می‌شود و در صورتی که مدیران مدارس اجازه عرضه اقلام خوراکی ناسالم را ندهند، دیگر شاهد عرضه این خوراکی‌ها نخواهیم بود.
هدف از ایجاد پایگاه تغذیه سالم توجه به‌فرهنگ غذایی سالم است
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد با اشاره به‌اینکه پایگاه‌های تغذیه سالم هدف‌شان فقط سیر کردن گرسنگی دانش‌آموزان نیست؛ گفت: ما در ایجاد پایگاه تغذیه سالم دو هدف عمده داریم، یکی اینکه این پایگاه‌ها مکانی باشند که به‌دانش‌آموزان آموزش صحیح مصرف مواد خوراکی نشان دهد و دوم اینکه پایگاهی باشد که ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن دانش‌آموزان برای تامین انرژی‌شان در آن تامین شود.
زهرا دلشاد اباصلتی با بیان اینکه مواد غذایی مورد مصرف دانش‌آموزان نباید بیش از حد تعادل باشد؛ اضافه کرد: در میان‌وعده‌های غذایی باید کالری آنها آن قدر زیاد نباشد که به‌عنوان غذای اصلی باشد و فقط صرفا توجه ما بیشتر روی انرژی مواد نباشد، بلکه به‌ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن توجه شود.
وی ادامه داد: در فرآیند غذایی که در پایگاه‌های تغذیه سالم باید به‌آن توجه شود و که حتما هر شرکتی هر تولیدکننده‌ای که می‌خواهد در این پایگاه‌ها عرضه شود باید از طریق سازمان دانش‌آموزی مجوز بگیرد و سازمان دانش‌آموزی آموزش و پرورش و نواحی آموزش و پرورش نیز باید از اداره بهداشت استعلام بگیرند که آیا این ماده غذایی سالم است؟ من می‌توانم با آن قرارداد ببندم یا نه؟
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خراسان رضوی تصریح کرد: ما خط قرمزهای در فروش مواد غذایی در این پایگاه‌ها داریم، مواد خوراکی مانند انوع چیپس، انواع پفک، غلات حجیم شده، یخمک، دوغ گازدار، آدامس‌هایی که دارای چسبندگی هستند، سوسیس، کالباس، همبرگرها، سالاد الویه، آبمیوه‌های مصنوعی، لواشک و آلوچه‌هایی که فاقد بسته‌بندی و پروانه بهداشتی هستند ورودشان به‌مدرسه ممنوع است.
دلشاد اباصلتی بیان کرد: مواد مجازی که ما می‌گوییم در مدارس توزیع شود باید دارای شرایطی باشد، به‌عنوان مثال، هر کیک و کلوچه‌ای را برای فروش در مدارس تایید نمی‌کنیم، بلکه ما بررسی می‌کنیم مواد غذایی از لحاظ ارزش افزوده، میزان قند و میزان نمک مغذهای خوراکی باید در حد استاندارد باشد و اگر بیش از مقداری که ما برای آن استاندار تعریف می‌کنیم و علامت رنگی که روی محصول است، باشد، ورودش به‌مدارس ممنوع است.
وی اظهار کرد: اگر مدرسه‌ای شرایط پخت غذاهایی مانند آش، خوراک لوبیا و عدسی را داشته باشد، حتما شرایط پخت این غذاها توسط بهداشت محیط بررسی می‌شود و همچنین آشپزخانه، ظروف، نوع پخت غذا و آشپز نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خراسان رضوی گفت: پایگاه تغذیه سالم از لحاظ فضای محیط نیز باید یکسری شرایط بهداشتی را داشته باشد که قبل از ارائه مجوز، ایجاد پایگاه تغذیه سالم حتما توسط کارشناسان ما مورد توجه قرار می‌گیرد، اینکه فضای فیزیکی پایگاه به‌چه صورت است و فرد متصدی‌اش چه کسی بوده که این موارد توسط بهداشت محیط مورد بررسی می‌شود و بعد به‌آن مدرسه مجوز می‌دهند که پایگاه تغذیه سالم داشته باشد.
دلشاد اباصلتی با تاکید بر اینکه خوردن صبحانه از وعده‌های اصلی دانش‌آموزان است که باید مورد توجه خانواده‌ها قرار بگیرد؛ افزود: بیشتر دانش‌آموزان صبحانه نخورده به‌مدرسه می‌روند و در نتیجه نیاز دارند که وعده غذایی اصلی‌شان هم علاوه بر میان‌وعده تامین شود تا دانش‌آموز بتواند تمرکز کند و بهره هوشی منااسبی داشته باشد، باید حتما صبحانه مصرف شود، چراکه در غیر این صورت سبب افت قند خون می‌شود و دانش‌آموز دیگر تمرکز و توجه به‌درس ندارد.
وی عنوان کرد: بی‌تردید پایگاه تغذیه سالم جایگزین غذای خانه نیست، بنابراین، تاکید اولیه ما این است که لقمه خانگی تهیه شود و به‌جای اینکه والدین پولی به‌دانش‌آموزان برای تهیه خوراکی می‌دهند، لقمه خانگی در کیف مدرسه فرزند بگذارد و حتما در کنار لقمه خانگی میوه هم گذاشته شود، فقط در موارد اضطراری از پایگاه‌های تغذیه سالم خرید و استفاده شود.
رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خراسان رضوی ادامه داد: در بعضی از مدارس مرفه، لقمه‌های خانگی‌شان حجیم است که علاوه بر آن، دانش‌آموزان باز در مدرسه میان‌وعده حجیم خریداری و مصرف می‌کنند، این موضوع سبب ایجاد چاقی و اضافه وزن در دانش‌آموزان شده، نتیجه آن، بروز بیماری‌های مختلف از جمله فشارخون و قند بالا می‌شود.
فعالیت بیش از 2 هزار بوفه در مدارس خراسان رضوی
مسؤولیت کنترل اقلام خوراکی که در مدارس به‌فروش می‌رسد، به‌عهده سازمان دانش‌آموزی است، علی محمد یونسی ریاست این سازمان را به‌عهده دارد و در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد گفت: نظارت تخصصی بر کیفیت مواد غذایی و بهداشت بوفه‌ها مطابق وظایف سازمانی بر عهده اداره سلامت تندرستی آموزش و پروش خراسان رضوی است که با مکاتبه و استعلام‌های معاونت غذا و داروی علوم پزشکی مشهد انجام می‌شود.
وی بیان کرد: بوفه‌های مدارس سال‌های سال تقریبا رها و مامن و محلی برای شرکت‌هایی بود که فقط سود و انتفاع خودشان بودند و سلامت دانش‌آموزان کمتر مورد توجه بوده، اما در سال‌های اخیر سود این شرکت‌ها ساماندهی شد.
رئیس سازمان دانش‌آموزی خراسان رضوی ادامه داد: در حال حاضرف شرکت‌های مواد غذایی باید با سازمان دانش‌آموزی قرارداد داشته و دارای پروانه بهداشت باشند.
یونسی با اشاره به‌اینکه بیش از 2 هزار بوفه مدرسه درخراسان رضوی فعال است؛ تصریح کرد: در بعضی از مدارس مناطق مختلف مشهد مانند در نواحی یک، ناحیه 5 و حاشیه شهر مشهد، بوفه‌ها در حد یک کارتن است و مواد خوراکی زیادی فروخته نمی‌شود، اما بعضی از مناطق همچون منطقه 3 مدارسی وجود دارد که بوفه آن یک فروشگاه است و انواع خوراکی‌های مجاز فروخته می‌شود که فروشندگان این بوفه‌ها باید حتما کارت بهداشت داشته باشند.
وی با بیان اینکه سن ابتلا به‌بعضی از بیمارها در کشور ما کم شده است؛ اضافه کرد: بی‌شک تأمین سلامت بوفه مدارس برای رشد و تغذیه مناسب کودکان اهمیت بسیاری دارد که باید این مهم بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، همه مدارس باید در همین ابتدای سال تحصیلی زمینه سلامت مواد غذایی در بوفه‌ها را تأمین کنند تا دانش‌آموزان بتوانند میان وعده‌های مفید مصرف کنند.
رئیس سازمان دانش‌آموزی خراسان رضوی با اشاره به‌اینکه عرضه مواد خوراکی ناسالم و کم‌ارزش که استانداردهای لازم را نداشته باشد، در بوفه مدارس ممنوع است؛ افزود: عرضه مواد غذایی همچون انواع پیراشکی، ساندویج‌های کمتر 70 درصد گوشت، همبرگر، یخمک، سمبوسه، فلافل، پفک، اسنک، نوشابه‌های گازدار، آدامس، بستنی یخی، شکلات، پاستیل، سوسیس، کالباس، سالاد الویه، چیپس، انواع لواشک و آلو و آلوچه (غیربهداشتی) در بوفه‌های مدارس، ممنوع است.
یونسی تغذیه دانش‌آموزان و میان وعده‌هایی که در مدرسه صرف می‌کنند را موثر در رشد و سلامت آنها دانست و تاکید کرد: انواع آش، سوپ، عدس پخته، حلیم، شله زرد، سمنو ، فرنی و شیربرنج به‌شرطی که بهداشتی و سالم تهیه و عرضه شوند از جمله دیگر مواد غذایی سالم برای فروش در بوفه مدارس است.
وی با اشاره به‌اینکه هر کسی که بتواند به‌عنوان دلسوز سلامت دانش‌آموزان به‌ماکمک کند خوشحال می‌شویم و حتما پیگیر درخواست مردم هستیم؛ تصریح کرد: دانش‌آموزان و والدین باید نظارت جدی بر عرضه اقلام در بوفه داشته باشند و در صورت مشاهده هر گونه تخطی مراتب را گزارش دهند، زیرا تعداد مراکز آموزشی بسیار زیاد است و نظارت بر همه آنها سخت بوده، امکان دارد، مدرسه‌ای اقلام خوراکی ممنوع توزیع کند و سازمان دانش‌آموزی بلا فاصله پیگیری می‌کند.
رئیس سازمان دانش‌آموزی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه صاحبان بوفه مدارس نیز باید دارای کارت بهداشت و سلامت بوده و مدیران مدارس نیز باید بر آنها نظارت کامل داشته باشند؛ افزود: خوراکی‌هایی که در بوفه مدارس توزیع می‌شود باید دارای پروانه بهداشتی باشد و اگر اقلام خوراکی خلاف دستورالعمل نامه تصویب شده وزیر در مدرسه‌ای عرضه شود، مدیران و مسؤولان مدرسه باید پاسخگو باشند.
یونسی ادامه می‌دهد: در صورت شکایات و درخواست پیگیری تخطی مدرسه‌ای در توزیع اقلام ممنوعه والدین و خانواده‌ها می‌توانند به‌اطلاع سازمان دانش‌آموزی خراسان رضوی، روابط عمومی‌های مناطق آموزش و پرورش این استان و حراست آموزش و پرورش خراسان رضوی، اطلاع دهند و شماره سازمان دانش‌آموزی برای اطلاع به‌شماره 38425098 051 اطلاع دهند.