مشهد- ایرنا- 'طعم تلخ از بی اعتماد خانواده و جامعه، عرق سرد پشیمانی، آرزوی بازگشت به زمان پیش از اعتیاد و رویای بازیافتن شان و منزلت از کف رفته' اموری نیست که هر فرد سالمی بخواهد حتی لحظه ای آن را به جای یک معتاد بهبودیافته برای شخص خود تصور و یا
تجربه کند.
معتادان بهبودیافته، همانها که برای مبارزه با وابستگی به مواد مخدر عزم و تلاش بسیار کردند، هنوز هم سختیهای فراوانی را در جامعه تجربه می کنند. 'نگاههای سنگین مردم، بی اعتمادی اعضای خانواده نسبت به توان بازگشت دوباره به موقعیت پیشین اجتماعی، مبارزه با حس زجرآور یک فرد بی مصرف و سربار جامعه، نبود فرصت و موقعیت شغلی برای نقش آفرینی دوباره به عنوان یک انسان در جامعه و از همه سختتر نگاه سرد دوری گزینی دیگران از مراوده' هنوز هم به قلب زخمی معتادان بهبودیافته چنگ می زند.
مددکاران اجتماعی و روانشناسان تاکید دارند فردی که مصرف مواد مخدر را ترک می کند و یا به اصطلاح بهبود می یابد نیازمند حمایتهای همه جانبه خانواده و جامعه می باشد. بنابراین ضروری است که وی احساس مفید بودن برای جامعه داشته باشد تا دوباره به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا نکند زیرا در مسیر بازگشت 'حس مفید بودن، حضور در کانون خانواده، اشتغال و توانمندی' اموری مهم و تعیین کننده هستند.
چندسالی است که با فعال شدن 'مراکز جامع توانمندسازی و صیانت اجتماعی معتادان بهبود یافته' از سوی بهزیستی روند بازگشت به جامعه برای این قشر آغازی روشن را نشان می دهد و این امر موجب افزایش پذیرش معتادان سابق در جامعه شده است.
* توانمندسازی رمز موفقیت معتادان
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: معتادان بهبودیافته به واسطه آسیبی که دچار آن شده اند جایگاه مناسبی در منظر جامعه و خانواده ندارند.
دکتر حمیدرضا پوریوسف افزود: از دست دادن اعتماد دیگران موجب می شود دستیابی دوباره به آن بسیار سخت و بعضا ناشدنی باشد.
وی به مشکلات فراوان معتادان بهبودیافته در جلب دوباره اعتماد جامعه اشاره و بیان کرد: سابقه اعتیاد برای این افراد موجب شده آنها در زمینه های مختلف از جمله حضور در عرصه های شغلی، استخدامی، فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و در مجموع تجربه یک زندگی معمولی با مشکلات فراوانی رو به رو باشند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: به همین دلیل توانمندسازی، آموزش و ارائه خدمات مددکاری به معتادان بهبود یافته با هدف بازگشت آنان به جامعه جزو کارهای مهم و با اولویت سازمان بهزیستی قرار گرفته است.
وی گفت: توانمندشدن، فراگیری یک حرفه و تلاش برای حضور در اجتماع و زندگی معمولی تمام آن چیزی است که یک معتاد بهبودیافته به شدت نیازمندش است. اعتماد دیگران تنها چیزی است که برای شروع دوباره یک معتاد بهبودیافته نیاز است و در ادامه آن توانمند شدن وی رمز موفقیتش خواهد بود.
* ضعف پیگیری
پوریوسف افزود: ضعف در 'مرحله پیگیری پس از ترک اعتیاد' مهمترین عامل بازگشت دوباره فرد به مصرف مواد مخدر است. پیگیری و حمایت از معتادانی که اقدام به ترک مصرف مواد مخدر کرده اند و ارائه خدمات اشتغال، اجتماعی و مددکاری به آنان می تواند مانع درصد بالایی از بازگشت این افراد به مصرف مواد شود.
وی ادامه داد: درمان و ترک اعتیاد در مراکز دارای مجوز تنها یک بخش کار است. بخش مهم و دوم کار در این زمینه، پیگیری و حمایت از فرد پس از ترخیص از مرکز درمان اعتیاد است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی گفت: بازگشت به مصرف مواد مخدر می تواند آسیبهای به مراتب بدتری در پی داشته باشد ضمن اینکه احتمال بهبودیافتگی فرد نیز بسیار کمتر از قبل خواهد شد.
* 443 مرکز درمان اعتیاد
کارشناس مسئول دفتر پیشگیری و درمان اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز به فعالیت 443 مرکز درمان و ترک اعتیاد در سطح این استان اشاره و بیان کرد: این مراکز شامل 333 کلینیک سرپایی، 80 کمپ، 10 مرکز گذری، شش مرکز سرپناه، دو مرکز اجتماع درمان مدار، یک کلینیک دولتی و 11 مرکز ماده 16(معتادان متجاهر) هستند.
دکتر نرگس قربانی افزود: طی نیمه نخست امسال 40 هزار نفر در خراسان رضوی برای درمان و ترک اعتیاد به این مراکز مراجعه کرده اند. هم اینک درسطح 11 مرکز ماده 16 که امسال مدیریت آنها به بهزیستی واگذار شد سه هزار و 800 فرد معتاد حضور دارند.
وی ادامه داد: درمان اعتیاد روند روانی و جسمی سختی برای فرد دارد و به همین دلیل بازگشت فرد بهبودیافته به جامعه همزمان با توانمندسازی وی امری بسیار مهم و ارزشمند است.
* جامعه پذیری
یک جامعه شناس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باید جامعه پذیری مداوم را مد نظر قرار داد تا اعتماد به افراد در جامعه ایجاد شود. جامعه پذیری امری زنجیره ای است زیرا از کوچکترین واحد اجتماعی یعنی خانواده آغاز می شود و باید تا سطح جامعه و ساختارهای اجتماعی پیوند بخورد.
دکتر مهرداد توکلی راد افزود: فردی که بخاطر شرایط جامعه دچار آسیب اجتماعی اعتیاد شده و بعد ترک کرده، می‌خواهد زندگی کند و باید فرصت زندگی را برای او فراهم کرد.
وی ادامه داد: علت اینکه آسیبهای اجتماعی افسار گسیخته می شوند نگاه تک بعدی به موضوع آسیب اجتماعی است. نگاه به اعتیاد به عنوان یک پدیده مخرب روانی و یا تلقی آن به عنوان ناهنجاری اجتماعی، نتایج کاملا متفاوتی را در برخورد با آن به وجود می آورد.
او گفت: بسیاری از معتادان بعد از ترک اعتیاد وارد جامعه می شوند اما دوباره به دام اعتیاد گرفتار شده اند زیرا چنین فردی در ابتدای ترک اعتیاد هنوز توانایی اجتماعی ماندن را ندارد و مجموعه ای از بحرانها او را احاطه کرده است.
* مراکز توانمندسازی، پل ارتباط
معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز نقش مراکز توانمندسازی معتادان بهبودیافته را حمایت این افراد ذکر و بیان کرد: مراکز توانمندسازی معتادان بهبودیافته در حقیقت پل ارتباطی میان مراکز درمان و جامعه هستند.
مسعود هنربخش افزود: معتادان بهبودیافته بیمارانی هستند که دوره درمانشان کامل شده اما فاقد شغل و حس تعلق به خانواده هستند و از جایی حمایت نمی شوند بنابراین در مراقبتهای پس از خروج آنها از مراکز درمان زیر پوشش خدمات حمایتی قرار می گیرند.
وی به فعالیت سه مرکز توانمندسازی معتادان بهبودیافته در سطح خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: معتادانی که ترک اعتیاد کرده اند اما به واسطه عدم پذیرش خانواده و فقدان شغل و سرپناه جایی برای رفتن ندارند می توانند بین سه تا شش ماه در این مراکز اقامت کنند.
معاون اداره کل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: این افراد در مرکز توانمندسازی تحت نظارت کامل بوده و ضمن دریافت آموزشها و مهارتهای لازم فرصت دارند تا شغل مناسبی برای خود پیدا کنند.
وی گفت: علاوه بر این در مدت اقامت آنها، مددکاران برای برقراری ارتباط میان بیمار، خانواده و بستگانش اقدام می کنند زیرا بازگشت به آغوش خانواده در جلوگیری از مصرف دوباره مواد مخدر تاثیر فراوانی دارد.
* اشتغال، حلقه مفقوده
هنربخش مهمترین مشکل معتاد بهبودیافته را پس از خروج و درمان از مراکز درمان 'اشتغال' اعلام و بیان کرد: اشتغال حلقه مفقوده روند بازگشت فرد بهبودیافته به جامعه و فقدان آن عمده ترین دلیل بازگشت این نوع بیماران به مصرف دوباره مواد مخدر است.
وی افزود: در 'مراکز درمان اعتیاد ماده 16' که معتادان متجاهر را از نیروی انتظامی تحویل می گیرند، در قالب تفاهمنامه ای با اداره کل فنی و حرفه ای مربیان رشته های فنی مختلف اقدام به آموزش این افراد می کنند تا به این ترتیب پس از پایان دوره درمان بتوانند شغل مناسبی بیابند.
معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: از جمله رشته های آموزشی برای بانوان 'شیرینی پزی، گل سازی و آشپزی' و برای مردان 'صافکاری، تعمیرات اتومبیل و نقاشی ساختمان' است که مورد تقاضای بسیاری از معتادان درمان شده هستند.
وی گفت: در همین چارچوب از ابتدای امسال تاکنون 105 معتاد بهبودیافته در خراسان رضوی گواهینامه های آموزشی دریافت کرده اند.
* معضل ضمانت بانکی
هنربخش در ادامه یکی از اقدامات حمایتی برای اشتغال بهبودیافتگان را ارائه تسهیلات بانکی ذکر و بیان کرد: بهزیستی افرادی را که آموزشهای مهارتی فراگرفته اند و با سرمایه ای می توانند شغلی برای خود دست و پا کنند، با پرداخت این تسهیلات حمایت می کند.
وی افزود: البته همچنان ضمانتهای بانکی برای این افراد بسیار سخت دریافت می شود و همین امر با توجه به وضعیت خاص بهبودیافتگان، اخذ وام را برای آنان با مشکل جدی مواجه کرده است.
معاون اداره کل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: از ابتدای امسال تاکنون 100 فرد بهبودیافته در این استان برای دریافت تسهیلات اشتغال به بانکها معرفی شده اند اما تنها نیمی از آنهان موفق شدند با تامین شرایط سخت تضمینی، تسهیلات را دریافت کنند.