چهارمین نمایشگاه کتاب تخصصی حوزه و معارف اسلامی با حضور 80 ناشر از سراسر کشور از 31 شهریور در مدرسه آیت الله خویی مشهد برپا شده و تا ششم مهر ماه جاری ادامه دارد.
ابتناء آثار منتشره در حوزه علوم دینی بر پژوهش های جاندار و تخصصی بسیار حائز اهمیت است زیرا چاپ و نشر آثار تالیفی ضعیف و کم محتوا می تواند اثر نامناسبی بر مخاطبان بگذارد لذا یکی از اموری که باید همیشه در حوزه نشر کتب معارفی مورد توجه باشد تولید آثار فاخر است.
* فهم نیاز جامعه
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور به خبرنگار ایرنا گفت: نشر کتابهای حوزه و معارف اسلامی با وضع مطلوب و ایده آل فاصله دارد که یکی از دلایل آن کمبود نسبی آثار فاخر، جذاب، موثر و متناسب است. هنوز فهم دقیقی از نیاز جامعه مخاطب در انتشارات حوزه های علمیه و بخش معارف دینی وجود ندارد.
حجت الاسلام حمید محمدی افزود: هنوز در پی قالبهای جذابی هستیم که مفاهیم غنی در آن ریخته شود اما نسبت به معیارها و ملاکهای کتابهای درسی و ضوابط تولید و مراکز تولید آن اشراف نداریم.
وی ادامه داد: با وجود همه موانع، در حوزه پژوهش، تحقیق راهبردی و کاربردی کارهای ارزشمندی در حوزه و انتشارات حوزوی انجام شده اما عرضه این تحقیقات به جامعه مخاطب در قالب کتابهای درسی به شدت دچار بحران و مشکل است. همچنین در بخش محتوا و در روش هم دچار بحرانهایی از این جنس هستیم.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور همچنین گفت: کتابهای علمای قدیم به دلیل فراغت، تمرکز و دقت نظر آنها کارهای فاخری است هر چند کارهای خوبی هم در سالهای اخیر تولید شده اما یکی از مشکلات توجه به نیازهای جامعه مخاطب و تبدیل دست مایه های غنی گذشتگان به زبان روز است.
وی افزود: غیر از تحقیقات عمیقی که باید صورت گیرد به خصوص در علومی که نیاز به اجتهاد دارد و مسیر خاص خود را باید طی کند ما میراث سلف را باید به بهترین شکل حفظ، بازبینی، بازخوانی و به روزرسانی کنیم. از همان میراث هم باید منابع جدیدی که جوان امروز را متقاعد کند و نیاز او را برطرف کند تولید کنیم.
او ادامه داد: هر چند که پژوهشگاهها با درصد بالایی از کیفیت عمل نمی کنند اما در مجموع سطح کیفی پژوهشها در حوزه دینی قابل قبول است ولی مطلوب و ایده آل نیست.
* تربیت پژوهشگر
معاون پژوهش حوزه علمیه خراسان نیز به خبرنگار ایرنا هم گفت: برای تولید آثار چاپی متناسب با نیاز جامعه و مخاطبان باید دانست که چه تعداد پژوهشگر در حیطه تولید محتوای دینی و معارفی کار کرده اند لذا به همین منظور پارسال سامانه جامع اطلاعات پژوهشگران در حوزه علمیه خراسان راه اندازی شد و تاکنون 500 نفر در این سامانه ثبت نام کرده اند.
حجت الاسلام حسین کندری یکی از تاثیرگذارترین ارکان آموزش را اساتید توصیف و بیان کرد: برای تربیت پژوهشگر خوب نیازمند اساتیدی هستیم که با مهارتها و مسائل پژوهشی آشنا باشند. بر همین مبنا دوره های مختلف آموزشی و دانش افزایی برای اساتید برگزار می شود.
وی افزود: حمایتهای مختلفی از آثار تحقیقی صورت می گیرد تا پژوهشگر مطمن شود حمایت می شود و در بخش نشر آثار خود هم به مشکلی بر نخواهد خورد.
* تنگناهای اقتصادی
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور نیز مشکلات اقتصادی را از دیگر موانع نشر ذکر و بیان کرد: بخش اقتصادی نشر پیش از این هم دچار مشکل بود. گرانی کاغذ، کیفیت پایین چاپ، مشکل صحافی نامناسب از جمله دردهای مزمنی است که انتشاراتیها به خصوص در بخش نشر دینی از آن رنج می برند. قیمت و اقتصاد نشر به هیچوجه برای آنها مقرون به صرفه نیست.
حجت الاسلام محمدی ادامه داد: افزایش 100 درصدی قیمت کاغذ و زینک، افزایش 40 درصدی قیمت چاپ و صحافی و در مجموع افزایش 80 درصدی مجموعه اقلامی که با نشر مرتبط است مسیر دشورای را مقابل ناشران به خصوص نشر دینی فراهم کرده است.
وی افزود: ضعف اقتصادی طلاب و شهریه اندک موجب می شود نتوانند به راحتی کتابهای مورد نیاز خود را تهیه کنند در نتیجه سرمایه گذار هم وقتی نتواند کتابهای خود را به فروش برساند امیدی به بازگشت سرمایه ندارد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور ادامه داد: مردم به کتابهای مذهبی علاقه مند هستند و این کتابها یک سری مخاطب خاص و دائمی دارند. در حوزه معارف اسلامی اگر مردم ببینند که نیازهای آنها پاسخ داده می شود استقبالشان مناسب است.
وی همچنین به برپایی چهارمین نمایشگاه تخصصی کتاب حوزه در مشهد اشاره و بیان کرد: حضور53 غرفه و بالغ بر 80 ناشر در این نمایشگاه حکایتگر یک ظرفیت خوب است که می تواند پاسخگوی نیازها باشد.
* افزایش استقبال از کتابهای حوزوی
مدیر توسعه و ترویج فرهنگ پژوهش حوزه علمیه خراسان نیز به خبرنگار ایرنا هم گفت: حجم موضوعات و عناوین کتاب در نمایشگاه کتاب حوزه بیشتر شده و در بین مخاطبان هم جا افتاده بطوری که در نخستین نمایشگاه 25 ناشر و در چهارمین نمایشگاه حاضر در مشهد80 ناشر حضور دارند.
هادی حصاری افزود: وضعیت نمایشگاه با توجه به سوابق و تعداد طلاب حوزه خراسان بگونه ای که در صورت همزمانی نمایشگاه با سایر شهرها هم ناشران فرصت حضور در نمایشگاه مشهد را از دست نمی دهند.
وی ادامه داد: توزیع و تجهیز کتابخانه های مدارس علمیه خراسان نیز امسال بیشتر از دوره پیش است. پارسال 116 و امسال 160 کتابخانه حوزه علمیه به کتابهای مورد نیاز تجهیز می شوند.
مدیر توسعه و ترویج فرهنگ پژوهش حوزه علمیه خراسان گفت: همانطور که جسم نیاز به غذا دارد کتاب هم غذای روح است. سعی کرده ایم کتابهایی در کتابخانه های مدارس علمیه توزیع شود که از نظر محتوا حرفی برای گفتن داشته باشد و طلاب بتوانند در کنار استفاده از درس و بحث حوزوی، از دیگر کتابهای غنی و پرمحتوا نیز استفاده کنند.
حوزه علمیه خراسان با هزار و 200 سال قدمت و 35 هزار طلبه در حال تحصیل در 152 مدرسه علمیه تحت نظر دو هزار استاد، پس از حوزه علمیه قم دومین مرکز حوزوی ایران است. هم اکنون افزون بر 40 جلسه درس خارج و 400 جلسه درس سطوح عالی در حوزه علمیه خراسان برقرار است. 45 مدرسه علمیه در حوزه خراسان متعلق به خواهران است و 30 درصد کل طلاب را خواهران طلبه تشکیل می دهند. 90 درصد استادان حوزه های علمیه خراسان نیز بومی هستند.