به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، وضعیت اقتصادی کنونی به‌گونه‌ای است که همه افراد را نگران کرده و در استان خراسان رضوی نیز وضعیت به‌گونه‌ای است که هم مردم عادی و هم فعالان اقتصادی نسبت به آن دلهره دارند.
با توجه به نقش دولت و توقع آحاد مردم از دستگاه‌های دولتی، خبرنگار خبرگزاری تسنیم در مشهدمقدس گفت‌وگویی با قربان میرزایی؛ معاون اقتصادی استاندار خراسان‌رضوی داشته که مشروح آن در زیر آمده است.
تسنیم: هم اکنون مهم‌ترین دغدغه مردم حوزه‌های مرتبط با تنظیم بازار است اقداماتی که شما و دستگاه‌های دولتی در این حوزه در خراسان رضوی انجام داده‌اند چیست؟
میرزایی: در حوزه تنظیم بازار کاری که انجام می‌دهیم این است که به صورت مرتب جلسات کمیته‌های مختلف را تشکیل داده که هر 2 هفته یک بار هم شخص استاندار خراسان رضوی در آنها شرکت می‌کند؛ با توجه به وضعیت کنونی ما این مسئله را بسیار جدی گرفته و از حساسیت آن اطلاع داریم.
خراسان رضوی نیز با توجه به وضعیت ویژه‌ای که دارد و زائرانی که به این استان وارد می‌شوند باید در این حوزه عملکرد بهتری داشته باشد؛ باید این را در نظر داشت که سال گذشته بیش از 30 میلیون زائر وارد استان خراسان رضوی شده که امسال قطعا این میزان رشد داشته؛ علاوه بر این جمعیت 6 میلیون و 400 هزار نفری استان هم باید مورد نظر قرار بگیرد؛ به همین علت مسئله تنظیم بازار در خراسان رضوی دارای اهمیت بسیاری است.
به صورت کلان و دوره‌ای اگر دقتی در قیمت کالاهای اساسی داشته باشیم؛ این مسئله مشهود است که در استان خراسان رضوی همواره میانگین قیمت کالاها از میانگین کشور پایین‌تر بوده که این مسئله در واقع برای ما هم ارزش بوده و هم هدف و هیچ وقت اجازه نمی‌دهیم که قیمت‌های کالاها در استان خراسان رضوی از میانگین کشوری بالاتر رفته و یا حتی برابر باشد.
همین حالا هم به همین صورت و ما رصد مرتب قیمت و مقایسه آن با سایر نقاط کشور را در دستور کار داشته؛ تأمین کالاهای اساسی را هم به اندازه مورد نیاز انجام می‌دهیم؛ به عنوان مثال در نظر بگیرید در استان خراسان رضوی به صورت متوسط حدود 430 تن مصرف مرغ روزانه داریم و همیشه در حال برنامه‌ریزی برای تأمین این میزان مصرف هستیم و رصد می‌کنیم که حجم جوجه‌ریزی در استان چه قدر است و ذخایر باید به چه میزان باشد و سایر مواردی از این دست که در نهایت به تأمین نیاز مردم منجر می‌شود.
البته این مدیریت به صورت دو طرفه است چراکه ما علاوه بر حمایت از مصرف‌کننده باید از تولیدکننده هم حمایت داشته باشیم و در این زمینه نیز حساسیت وجود دارد.
برای تنظیم قیمت کالاهای اساسی از ذخایر خود استفاده می‌کنیم و به تناسب نیاز محصول را وارد بازار می‌کنیم؛ به عنوان مثال در برخی از روزها ما 20 تن مرغ به بازار تزریق کردهایم اما در برخی از ایام حتی تا 100 تن هم مرغ به بازار وارد کردهایم و این کالاها را معمولا در میان اقشار کم درآمدتر تقسیم می‌کنیم که به مردم فشار وارد نشود.
کار دیگری که در حوزه مدیریت بازار انجام می‌دهیم ذخیره کالاهای اساسی است؛ اطلاع دارید که برای هر کالایی مرزی وجود دارد که میزان ذخیره کالا نباید از آن حد کمتر شود و ما این را حفظ می‌کنیم و به هر شکل ممکن آن را انجام می‌دهیم به عنوان مثال ما در حوزه گندم و شکر تا یک سال آینده هیچ مشکلی نداریم و در مورد کالاهای دیگر هم مشکلی وجود ندارد.
مسئله دیگر خرید تضمینی است؛ خرید تضمینی برای ما دارای اهمیت بسیار بالا است تا تولیدکنندگان دچار زیان نشوند؛ امسال خرید تضمینی مناسبی در حوزه گندم داشته‌ایم که نیمی از مبلغ آنها به کشاوزان پرداخت شده و نیم دیگر هنوز باقی مانده که تا مهرماه آن هم پرداخت می‌شود.
تسنیم: اطلاع دارید که یکی از ارکان اساسی تنظیم بازار، نظارت و بازرسی است که البته این کار هم اکنون توسط بخش‌های دولتی انجام شده و طبیعی است با توجه به تعداد پایین نیروهایی که ادارات در این حوزه دارند این اقدامات تمام بخش‌های مورد نیاز را پوشش ندهد برای رفع این معضل چه برنامه‌ای دارید؟
میرزایی: اشاره درستی است؛ سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی و یا تعزیرات مگر چه تعداد نیرو دارند که در این وضعیت بتوانند همه بخش‌های بازار را مدیریت کنند؟ به همین علت ما از ظرفیت اصناف هم استفاده می‌کنیم و این بخش مهم‌ترین بازوی ما در کنترل و بازرسی‌ها به حساب می‌آید؛ در واقع استان خراسان رضوی جزو یکی از استان‌هایی است که در این زمینه توانسته ارتباط تنگاتنگ و خوبی را با اتاق اصناف به وجود بیاورد البته این را باید در نظر داشت که به اصناف هم نباید اجحاف شود و در بازرسی‌ها وضعیت اقتصادی آنها هم در نظر گرفته شود.
با بازرسی‌های انجام شده در استان خراسان رضوی تا پایان مردادماه امسال 8212 تشکیل پرونده تخلف در بخش توزیع داشته‌ایم که در نتیجه آنها 35 میلیارد تومان هم پول به مردم استرداد شده که اینها علاوه بر کالاهای اساسی شامل کالاهای دیگر و یا حتی خدمات هم شده است.
از ابتدای امسال تاکنون در خراسان رضوی سه مرحله طرح توزیع کالاهای اساسی با قیمت تنظیم بازار صورت گرفته که نخستین بار آن در نوروز، بار دوم در ماه مبارک رمضان و بار سوم هم در ابتدای پاییز بوده که این طرح‌ها تلفیقی است؛ به عبارت دیگر ما کالاهایی که احتکار شده‌اند را در همین مراکز توزیع می‌کنیم.
ما از ابتدای امسال 21 جلسه تنظیم بازار داشته‌ایم؛ در نظر بگیرید روزانه بین 210 تا 220 تن مصرف گوشت قرمز در خراسان رضوی داریم و ما روزانه بین 10 تا 20 درصد مازاد مصرف را در بازار وارد می‌کنیم تا قیمت‌‌ها تعدیل شوند هم اکنون سه مدل گوشت در بازار مشهد توزیع می‌شود؛ یکی گوشت منجمد برزیلی است که سهمیه آن کشوری بوده و ما هم مطابق آن توزیع را در بازار انجام می‌دهیم و گوشت ارزان قیمتی به حساب می‌آید؛ گوشت گرم استرالیایی را هم وارد می‌کنیم و گوشت گرمی هم داریم که کشتارگاه‌های استان به بازار وارد می‌کنند.
تسنیم: وضعیت فروش اموال مازاد بانک‌ها در استان به کجا رسیده است؟
میرزایی: باید گفت که این مسئله مهم‌ترین مسئله استان در حوزه بانک‌ها است ما با شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی جلساتی داشته‌ایم و قرار بر این است که تمام بانک‌ها لیست اموال تملیکی خود رابه ما اعلام کنند و البته ضرب‌الاجلی هم برای آنها در نظر گرفته شده و آیین نامه‌ای هم برای این مسئله در دست تدوین است؛ استانداری در این زمینه خود را ورود داده چرا که احتمال می‌رود بانک‌ها به اختیار خود میل زیادی به فروش این اموال نداشته باشند اما می‌توانم این اطمینان را به شما بدهم که پیگیر این هستیم که با سهل‌ترین شرایط این واحدها در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد.
تسنیم: قرار بود رایزنی داشته باشید که ارز دولتی برای واردات مواد اولیه کارخانجات خراسان‌رضوی در اختیار آنان قرار گیرد وضعیت این مسئله به کجا رسید؟
میرزایی: در مورد تخصیص ارز در واقع 4 گروه کالایی در نظر گرفته شده که کالاهای گروه یک کالاهای اساسی مانند گندم، برنج، شکر و سایر مواردی از این دست هستند که اینها با ارز مرجع 3800 یا 4200 تومانی وارد می‌شوند؛ کالاهایی خارج از اینها مواد اولیه دیگری هستند که در صنایع استفاده می‌شود که افراد باید برای واردات آنها از ارز بازار ثانویه استفاده کنند.
تسنیم: اما همین تولیدکنندگان ادعا دارند که برای تهیه مواد اولیه خود باید از ارز بازار آزاد استفاده کنند؟
میرزایی: باید این را گفت که اگر ما از ابتدا این ظرفیت‌ها را ایجاد کرده بودیم بسیاری از این مشکلات به وجود نمی‌آمد؛ از ابتدا این تقسیم‌بندی را نداشتیم و تا شروع به مدون کردن این حوزه‌ها کردیم مقداری آزمون و خطا به وجود آمد؛ حتی شما دیدید در مقطعی به موبایل هم ارز 4200 تومانی اختصاص پیدا کرد اما این تقسیم‌بندی‌ها توانست بخش زیادی از مشکلات را رفع کندو با توجه به روند کنونی حتی حتی ترخیص کالاها از گمرک هم بسیار راحت‌تر شده است.
اجازه بدهید یک مثال بزنم؛ فرض کنید بنده کارخانه تولید نبات با 10 کارگر دارم و ماهانه 100 تن شکر مصرف می‌کنم البته که امکان خرید شکر به عنوان ماده اولیه برای تولیدکنندگان در بورس وجود دارد اما بسته‌هایی که برای خرید افراد از بورس تعیین می‌شود از مصرف و توان نگهداری و مالی واحد تولیدی من بالاتر است و همیشه برای تهیه شکر خود به بازارهای عمده فروشی مراجعه داشته‌ام که هم اکنون این بازار وجود ندارد و در نتیجه به مشکل برخورد کرده‌ام.
شاید 100 کارخانه مانند با همین مشکل وجود داشته باشد؛ به همین علت فرآیندهایی در حوزه اتحادیه‌های این تولیدکنندگان ایجاد شده و این بخش‌ها باید پیگیری‌های صنفی را انجام دهند؛ به عنوان مثال تقاضاهای کالایی زیرمجموعه خود را دریافت و برای تهیه آنها برنامه‌ریزی کنند ما برای این مسئله تمام رایزنیها را انجام داده‌ایم.
البته مسئله دیگری که باید مد نظر قرار بگیرد این است که در برخی از موارد تمام تولیدات مواد اولیه در کشور ما کمتر از نیاز کارخانجات است و رقابت بین آنها به وجود می‌آید؛ به همین علت سیاست‌گذاری برای اینکه واحدهایمان آسیب کمتری ببینند نیز اهمیت داشته و ما در این حوزه اقداماتی را در دستور کار قرار داده‌ایم.
همچنین به صورت موردی هم باید مشکلات تولیدکنندگان بررسی شده و برای آنها چاره‌اندیشی کرد چراکه برخی از مشکلات ممکن است در قوانین و دستورالعمل‌ها مورد توجه قرار نگرفته باشد باید این را پذیرفت که در این تغییرات و نوسانات ارزی برخی از مشکلات برای تولیدکنندگان به وجود آمده که نمی‌توان از کنار آنها به سادگی گذر کرد.
تسنیم: برخی بر این باورند که تعدادی از بخشنامه‌های دولتی برای استان خراسان رضوی مناسب نیست شما در این زمینه چه نظری دارید؟
میرزایی: تا حدودی با این نظر موافقم؛ در نظر بگیرید هم اکنون صادرات و واردات باید به ارز تبدیل شده و دوباره به سیستم برگردد و البته این تصمیم کاملا درست است که باید علاوه بر اینکه از فرار سرمایه جلوگیری کرد با توجه به نیاز کشور پول حاصل از صادرات را به صورت ارز وارد کشور کرد اما در این میان برخی از استثنائات نیز وجود دارد.
در نظر بگیرید که تمام صادرات خراسان رضوی به افغانستان و برخی از کشورهای آسیای میانه به ریال انجام می‌گیرد و این بخشنامه می‌تواند تمام صادرات ما به این کشورها را از بین ببرد؛ موضوعاتی مانند این را دستگاه‌هایی مانند استانداری و یا سازمان صنعت، معدن و تجارت استان باید شناسایی کرده و به مرکز اعلام کنیم تا بتوانیم با توجه به اقتضائات استانی تغییرات متناسب را دربخشنامه‌ها به وجود بیاوریم.
تسنیم: وضعیت استان در حوزه اشتغال به چه صورت است؟
میرزایی: برنامه ما برای امسال ایجاد 110 هزار اشتغال بود؛ حالا این عدد از کجا آمده باید گفت در واقع برنامه ششم توسعه در حوزه اشتغال سهیمه‌بندی‌هایی را در برش‌های استانی در نظر گرفته و سهم استان خراسان رضوی در سال 97 حدود 73 هزار شغل بوده اما با توجه به اینکه ما در سال گذشته 123 هزار شغل ایجاد کردیم و از این نظر رتبه برتر را در تمام کشور به خود اختصاص دادیم؛ آقای استاندار این عدد را بالاتر بردند اما با توجه به مشکلاتی که در حوزه اقتصاد به وجود آمد کار بسیار سخت شده ما در حوزه‌های مختلف اشتغال مانند روستایی، فراگیر و سایر حوزه‌ها ورود داشته‌ایم و از مجموع 110 هزار شغل حدود 30 درصد آن تا پایان مرداد ماه محقق شده است.
در 5 ماهه 116 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی داشته‌ایم که قراردادهای آنها بسته شده و بخشی از پول آن هم در استان آمده و با توجه به اینکه دولت وورد ارز و طلا را به کشور از مرزها را آزاد کرده تعدادی از ساکنان کشورهای همسایه مانند افغانستان دلارهای خود را استان خراسان رضوی آورده‌اند.
تسثنیم: هم اکنون وضعیت تعاملات ما با ترکمنستان چه وضعیتی دارد؟
میرزایی: متأسفانه وضعیت خوبی ندارد و این مسئله تحت‌الشعاع موضوعات سیاسی قرار گرفته؛ این کشور اخیرا در سرخس و مرز باجگیران برخی از محدودیت‌ها را به وجود آورده‌اند و تنها مرز فعال ما با کشور ترکمنستان، لطف آباد است که با ظرفیت بسیار خوبی کار خود را پیگیری می‌کند به هر حال این کشور به دنبال خراب کردن پل قدیمی سرخس بوده و قرار بر این است که در مهرماه وزیر راه برای حل و فصل مشکلات ما به این کشور سفر کند.
علاوه بر این کشور ترکمنستان 50 سنت هم به عوارض تن کیلومتر افزوده اما امر واضح این است که ترکمنستان در مراوده با ایران برابر پروتکل‌ها عمل نمی‌کند و این مسئله به صورت ملی در حال پیگیری است.
تسنیم: گفته می‌شود علاوه بر حوزه‌های جاده‌ای در حوزه راه آهن هم ترکمنستان مشکلاتی را به وجود آورده و واگن به اندازه‌ای که باید در اختیار صادرکنندگان قرار نمی‌گیرد آیا این مسئله صحت دارد؟ علت آن چیست؟
میرزایی: به طور کلی برخی از موانع و مضایق را برای ما به وجود آورده‌اند اما هم اکنون با آنها در حال مذاکره هستیم؛ آنها انتظاراتی دارند و ما هم بحث‌هایی داریم اما در وضعیت فعلی ما هم از به وجود آمدن این مشکلات گله‌مند هستیم و چالش‌هایی در داخل استان برای ما به وجود آمده است.
تسنیم: علیرغم تمام تلاش‌هایی که شما دارید بخش خصوصی در استان خراسان رضوی وضعیت خود را کاملا نامناسب ارزیابی می‌کنند و ما هر وقت با آنها صحبت می‌کنیم از تعطیلی‌ها، تعدیل نیروها، ظرفیت‌های خالی و سایر موارد ناخوشایند صحبت به میان می‌آورند برنامه شما برای تغییر در این حوزه چیست؟
میرزایی: طرح‌های مختلفی را در دست اجرا داریم تولید بدون کارخانه، تقویت شرکتهای دانش بنیان و استفاده از ظرفیت خالی بخش صنعت برای تولید کالاهای این شرکت‌ها از جمله موضوعاتی است که برای تقویت تولید در دست پیگیری هستند اما این را هم باید اقرار کرد که مشکلات شرکت‌ها واقعی هستند و در این میان خراسان رضوی وضعیت ویژه‌ای دارد چراکه بخش زیادی از اقتصاد استان در دست بخش خصوصی قرار دارد و این مسئله دارای اهمیت زیادی است چراکه در تمام کشور اقتصاد بیشتر دولتی و خصولتی است و این مسئله در استان ما یک افتخار است؛ طبیعتا در این حجم بالای فعالیت بخش خصوصی رقابت معنی بسیار مهمی دارد و بخش خصوصی اگر نتواند خود را در این زمینه تقویت کند نمی‌تواند به حیات خود را ادامه دهد.
نباید تولیدکننده تنها با اتکای به کمک‌های دولتی بخواهد به حیات خود ادامه دهد برخی از اوقات ما شاهد این هستیم که تولیدکنندگان تعداد بالای اشتغال خود و کارگران را در اصطلاحی عامیانه گروکشی می‌کنند.
بنده برای تک تک واحدهایی که هم اکنون در استان خراسان رضوی دچار مشکل هستند وقت می‌گذارم تا آنها را موشکافی کنم؛ تعداد زیادی از آنها مشکلات مدیریتی دارند البته بخش زیادی از واحدها هم به علت التهابات اقتصادی به وجود آمده با مشکل مواجه هستند و ما برای آنها هر کاری که از دستمان بر بیاید انجام می‌دهیم و ما باید از همین افراد عاشق حمایت کنیم اما حمایت از تعدادی که تنها نام تولیدکننده را یدک می‌کشند و تسهیلاتی که حق مردم بوده خانه خریده‌اند و یا به خارج برده‌اند و حالا در زمان پس دادن این پول رسیده کارگرهای خود را به عنوان گروگان نگاه می‌کنند اصلا کار درستی نیست.
اصلا امکان این را نداریم که به نام تقویت تولید منابع را به افرادی بدهیم که نمی‌توانند آن پول را مدیریت کنند و اصلا درست نیست که ستاد تسهیل استان خراسان رضوی به ستاد تزریق تبدیل شود. البته این را هم باید گفت که شرایط سخت هست ما نمی‌توانیم تمام امکاناتی که تولیدکنندگان از ما می‌طلبند را در اختیار آنان قرار دهیم و به نوعی نیاز به مدیریت و اولویت‌بندی در این حوزه است.
تسنیم: وضعیت تسهیلات اشتغال روستایی به چه صورت است؟
میرزایی: تمام 50 درصد از 610 میلیارد تومان که به ما ابلاغ کرده بودند را جذب کردهایم .
تسنیم: وضعیت پرداخت‌ها به چه صورت است؟ بانک‌ها در این زمینه چگونه عمل می‌کنند؟
میرزایی: هر هفته با بانک‌ها جلسه گذاشته‌ایم و گرچه بانک‌ها تمایل زیادی نداشته‌اند اما تاکنون روند پرداخت‌ها مناسب بوده و در این زمینه در کشور خراسان رضوی رتبه نخست را به خود اختصاص داده و به دنبال 50 درصد بعدی هستیم تا ابلاغ شود چراکه پروژه‌های آن هم تعریف شده است.
تسنیم: اگر بخواهید به عملکرد مجموع تیم اقتصادی دولت در استان خراسان رضوی نمره‌ای بدهید آن نمره چند است؟
میرزایی: ما نمی‌توانیم به خودمان نمره بدهیم اما می‌توانیم به جرات بگویم که در استان خراسان رضوی هیچ کم کاری وجود نداشته است و ما حتی کارهای موردی افراد را هم انجام می‌دهیم تا چرخ اقتصاد به‌گونه‌ای شایسته به گردش دربیاید اما ممکن است که مشکلات زیادی هم در این بین وجود داشته باشد به هر حال تیم اقتصادی استان خراسان رضوی تمام تلاش خود را داشته است.
گفت‌وگو از شهرزاد حسینی قهستانی