طرحهای جمع آوری فاضلاب زیر تیغ کمبود اعتبار

مشهد- ایرنا- 60 درصد آب مصرفی در هر بخشی به فاضلاب تبدیل می شود و رهاسازی این حجم فاضلاب در طبیعت معضلات بهداشتی و زیست محیطی زیادی به همراه دارد اما هزینه بر بودن پروژه های فاضلاب، ساماندهی پسابها را با کندی مواجه کرده است.

به گزارش ایرنا، همچنین رهاسازی فاضلاب در معابر از مهمترین تهدیدات سلامت بشر است که شیوع بیماریهای واگیر نظیر سالک، امراض انگلی و سایر بیماریهای عفونی را به دنبال دارد.
گاهی جویهای فاضلاب در حاشیه شهرها به تفریحگاهی برای کودکان تبدیل می شوند و خانواده ها نیز بی خبر از عوارض این آلودگی با رهاسازی پسابهای خانگی در کوچه به این معضل دامن می زنند. جدا از مشکلات زیست محیطی 'طرح اگو و شبکه جمع آوری فاضلاب و تصفیه پسابها' مرهمی بر کهنه زخم خشکسالی نیز محسوب می شود.
طبق اعلام وزارت نیرو هم اینک 48 درصد جمعیت شهری در سطح ایران زیر پوشش شبکه جمع آوری فاضلاب هستند. پروژه های جمع آوری فاضلاب طرحهایی زمانبر و پرهزینه می باشند که همیشه در سرعتگیر اعتبارات لنگ می زنند.
جمعیت زیر پوشش فاضلاب شهری در شهرهای خراسان رضوی به جز مشهد، 524 هزار نفر است. پروژه اگو در مشهد 27 ساله شده و طی این مدت 70 درصد جمعیت این کلانشهر زیر پوشش شبکه جمع آوری فاضلاب قرار گرفته اند.
به اذعان دست اندرکاران امر کمبود اعتبارات دلیل اصلی طولانی شدن طرح شبکه جمع آوری فاضلاب است لذا وزارت نیرو چند سالی است رویکرد استفاده از ظرفیت بخش خصوصی را برای اجرای پروژه های جمع آوری فاضلاب در دستور کار خود قرار داده است.

* لزوم ورود بخش خصوصی
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: در چارچوب سیاستهای دولت تدبیر و امید ورود بخش خصوصی در تکمیل طرحهای نیمه تمام فاضلاب شهرها مورد توجه جدی قرار گرفته بطوری که ارزش روز پروژه های در دست اقدام شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی در حیطه سرمایه گذاری بخش خصوصی هم اینک هشت هزار و 825 میلیارد ریال است.
وحید قربانی افزود: با تکمیل و بهره برداری این پروژه ها جمعیت زیر پوشش خدمات فاضلاب شهری در خراسان رضوی به بیش از 50 درصد کل جمعیت شهری استان خواهد رسید.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی ادامه داد: جمعیت زیر پوشش خدمات فاضلاب شهری این استان در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی صفر و در سال 1384 حدود 90 هزار نفر بود اما این جمعیت هم اینک به 524 هزار نفر افزایش یافته است.
وی گفت: در ابتدای انقلاب هیچ تصفیه خانه فاضلابی در خراسان رضوی وجود نداشت و پس از آن تا پایان دولت دهم چهار تصفیه خانه فاضلاب در این استان ساخته شد که اینک این تعداد به هفت تصفیه خانه افزایش یافته است.
قربانی به شبکه جمع آوری فاضلاب در مشهد نیز اشاره و بیان کرد: جمعیت زیر پوشش فاضلاب شهری نیز در ابتدای انقلاب صفر بود اما ظرف چهار دهه اخیر با اجرای سه هزار و 300 کیلومتر شبکه جمع آوری فاضلاب جمعیت زیر پوشش در این کلانشهر به 70 درصد رسیده است.
وی افزود: همچنین در ابتدای انقلاب هیچ تصفیه خانه فاضلابی در مشهد وجود نداشت و پس از آن تا پایان دولت دهم سه تصفیه خانه فاضلاب برای این شهر ساخته شد که هم اینک این تعداد به پنج واحد تصفیه خانه افزایش یافته است.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی ظرفیت کنونی در دست بهره برداری تصفیه خانه های فاضلاب را در مشهد 263 هزار مترمکعب در شبانه روز اعلام کرد.

* نیاز 15 هزار میلیاردی
یک میلیون و 800 هزار نفر در قالب 700 هزار مشترک آب در 73 شهرستان خراسان رضوی(به جز مشهد) زیر پوشش شرکت آب وفاضلاب این استان قرار دارند.
معاون مهندسی و توسعه شرکت آب و فاضلاب شهری خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون شبکه جمع آوری فاضلاب در شهرهای سبزوار، نیشابور، تربت حیدریه، کاشمر، گناباد، تایباد، تربت جام، قوچان، طرقبه شاندیز و گلبهار با پیشرفت بین 10 تا 90 درصد در حال اجرا است. در این میان بیشترین پیشرفت به میزان 90 درصد مربوط به سبزوار می باشد.
منصور آذرین فر افزود: کمبود اعتبار از مهمترین مشکلات اجرای طرحهای آب و فاضلاب در مناطق شهری خراسان رضوی می باشد که موجب کندی روند اجرای آنها شده بطوری که برخی از این پروژه ها با گذشت 10 سال هنوز به اتمام نرسیده اند.
وی ادامه داد: برای اجرای این طرحها پارسال 200 میلیارد ریال و امسال تاکنون 100 میلیارد ریال اختصاص یافت اما تکمیل طرحهای فاضلاب در خراسان رضوی نیازمند 15 هزار میلیارد ریال اعتبار است.

* سرمایه گذاری بخش خصوصی
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طرحهای فاضلاب در 10 شهر این استان از طریق سرمایه گذاری بخش خصوصی در دست اجرا هستند و 30 پیمانکار در اجرای طرحهای فاضلاب شهری فعالیت دارند.
عباس مهری افزود: به جز تصفیه خانه فاضلاب شهر تربت حیدریه که از طریق منابع دولتی درحال اجرا است در سایر شهرها تمرکز بر اجرای شبکه های جمع آوری و خطوط انتقال فاضلاب می باشد.
وی ادامه داد: پروژه فاضلاب شهرک توحید سبزوار به روش BOT(خرید تضمینی پساب فاضلاب) با ظرفیت 15هزار مترمکعب در شبانه روز و سرمایه گذاری 600 میلیارد ریال حدود 32 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و 85 هزار نفرجمعیت این محدوده را پوشش می دهد.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: تصفیه خانه فاضلاب شهرجدید گلبهار واقع در شمال مشهد نیز با ظرفیت 30 هزارمترمکعب در شبانه روز و سرمایه گذاری هزار و 200 میلیارد ریال در حال بهره برداری آزمایشی است. این تصفیه خانه برای200 هزار نفر جمعیت طراحی شده است.
وی افزود: طرح تکمیل، اجرا و بهره برداری فاضلاب شهر تربت حیدریه نیز به یک گروه سرمایه گذار تحویل شده که به روش بیع متقابل(BUY BACK) اجرا می شود. در اجرای این طرح 100 کیلومتر شبکه، نصب انشعابات، احداث تصفیه خانه جدید و ارتقاء تصفیه خانه فعلی فاضلاب در دستور کار قرار دارد. پس از تکمیل این طرح بهره برداری از پساب فاضلاب به مدت 25سال در اختیارسرمایه گذار قرار می گیرد.
مهری ادامه داد: طرح تکمیل، اجرا و بهره برداری شبکه فاضلاب نیشابور هم به روش بیع متقابل در مرحله عقد قرارداد با سرمایه گذار بخش خصوصی است.
وی همچنین به نصب پکیج تصفیه خانه فاضلاب در مناطقی از شهرهای طرقبه، شاندیز و گناباد اشاره و بیان کرد: این سامانه توسط متخصصان داخلی بومی سازی شده و در آینده در شهرک فرهنگیان بجستان نیز نصب خواهد شد.

* تبصره 3 ماده واحده قانون مصوب مجلس
مدیر امور اجرایی طرحهای فاضلاب شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تاکنون سه هزار و 376 کیلومتر شبکه جمع آوری فاضلاب در این کلانشهر سه و نیم میلیون نفری اجرا شده که تامین اعتبار ساخت 662 کیلومتر آن از محل درآمد ناشی از تبصره 3 صورت گرفته است.
بابک امیرسرداری افزود: ظرف دو سال اخیر شرکت آبفای مشهد در زمینه اجرای شبکه های جمع آوری فاضلاب رکورددار بوده و افزون بر 418 کیلومتر شبکه فاضلاب را در شهر مشهد اجرا کرده است.
وی ادامه داد: تعامل شورای اسلامی شهر با شرکت آبفای مشهد نقش بسزایی در اجرای شبکه های فاضلاب این شهر داشته بطوری که از سال 1388 تاکنون 662 کیلومتر شبکه فاضلاب مشهد از محل اعتبارات تبصره 3 اجرا شده است.
مدیر امور اجرایی طرحهای فاضلاب شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: تا پایان آبان ماه امسال نیز از مجموع 111 کیلومتر شبکه فاضلاب اجرا شده، هزینه های 18 کیلومتر آن با کمک شورای اسلامی شهر مشهد از محل تبصره 3 تامین شده است.
وی افزود: طرح جمع آوری فاضلاب درغرب و هسته مرکزی شهر مشهد تقریبا رو به اتمام می باشد لذا تمرکز شرکت آبفا هم اینک بر حاشیه شهر معطوف شده است.
امیرسرداری ادامه داد: از تمام ظرفیتهای شرکت آبفای مشهد برای تکمیل طرح جمع آوری فاضلاب استفاده خواهیم کرد. اولویت اجرای شبکه فاضلاب در محدوده های محروم حاشیه شهر همچون طبرسی، پنجتن، سیدی، شهرکهای مهرگان، امام علی علیه السلام، کشاورز، حجت، شافعی، ابوذر، طرق، مهرآباد و گلشهر است.

* 600 میلیاردی از محل تبصره 3
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد چندی پیش اعلام کرد هزار و 200 میلیارد ریال اعتبار بر اساس مصوبات شورای شهر امسال به منظور شتاب دادن به اجرای طرحهای آب و فاضلاب در این کلانشهر از محل 'تبصره 3' اختصاص یافته است.
محمدرضا حیدری افزود: 50 درصد از این اعتبار برای اصلاح شبکه آب و پنج درصد برای توسعه شبکه فاضلاب مشهد منظور شده است.
وی ادامه داد: روند تخصیص این اعتبار در سال آینده هم ادامه دارد و با آن می توان طول دوره تکمیل شبکه فاضلاب مشهد را به نصف کاهش داد.
بر اساس ماده واحده مصوب مجلس شورای اسلامی به‌ منظور بازسازی، توسعه تأسیسات آب شهرها و تکمیل طرحهای نیمه ‌تمام به شرکتهای آب و فاضلاب اجازه داده ‌شده بخشی از منابع مالی مورد نیاز را از طریق ساز و کارهای معرفی شده در قالب تبصره های سه گانه این ماده واحده قانونی تامین کنند.
بر اساس تبصره 1 این ماده واحده به شرکتهای آب و فاضلاب استانی اجازه داده می ‌شود بخشی از هزینه‌ های برقراری انشعاب را به ‌عنوان حق تفکیکی مذکور در ماده 11 قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب مصوب 1369 بر اساس تعرفه‌ های مورد عمل آبان‌ ماه 1376 متناسب با رشد سالانه حق انشعاب در شهرهایی با جمعیت بیش از 100 هزار نفر جمعیت وصول و منحصراً برای اجرای طرحهای فاضلاب و بازسازی و توسعه تأسیسات همان شهر هزینه کنند.
در تبصره 2 نیز به شرکتهای آب و فاضلاب اجازه داده ‌شد به میزان متوسط 10 درصد علاوه ‌بر نرخهای مصوب حق انشعاب آب و آب‌ بهاء تا زمان نصب انشعاب فاضلاب در شهرهایی که طرح‌ای فاضلاب در آنها در دست اجراست دریافت کنند. بر اساس تبصره 3 این ماده واحده قانونی هم تا زمان تشکیل شورای اسلامی شهر اجازه داده می ‌شود هیاتی مرکب از استاندار، رئیس سازمان برنامه و بودجه، مدیرعامل آب و فاضلاب استان و یک یا دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی راهکارهای مشارکت مالی مردم، سایر بخشها و ایجاد تسهیلات برای اجرای طرحهای آب و فاضلاب بر اساس پیشنهاد شرکت آب و فاضلاب بررسی و تائید شده تا پس از تصویب وزیر نیرو توسط شرکتهای آب و فاضلاب به اجرا درآید.
پس از تشکیل شوراها در هر استان مدیرعامل آب و فاضلاب و شورای شهر به ‌عنوان پارلمان محلی آن شهر اجازه دارند با فرمولی که معمولا به ‌صورت توافقی و سالانه است بر اساس میزان مصرف، مبلغی را تحت ‌عنوان تبصره 3 به قبوض آب مشترکان اضافه کنند.