نقره سازان در تنگنا

مشهد- ایرنا- کلانشهر مشهد به عنوان پایتخت سنگهای قیمتی جهان شناخته شده و در این میان نقره سازان این خطه پیشقراولان صنعت زیورآلات و جواهرسازی به شمار می روند اما مشکلات مربوط به تامین نقره خام آنان را برای حفظ تولید در تنگنا قرار داده است.

زیورآلات نقره و هر آنچه از سنگهای قیمتی ساخته می شود جزو جدایی ناپذیر سوغات مشهد است که از دیرباز به سبب نقش و نگاری که صنعتگران هنرمند این خطه بر زیورآلات می زنند از محبوبیت بسیار بین زائران بارگاه منور امام رضا(ع) برخوردار است.
در شرایطی که قیمت طلا رو به افزایش نهاده اقبال عمومی به ویژه از سوی زائران نسبت به زیورآلات نقره در بازار مشهد بیشتر شده و به تبع آن نیاز نقره سازان برای دستیابی به نقره خام به چند برابر سالهای گذشته رسیده است.
پس از نوسانات نرخ ارز و محدودیت واردات نقره خام به کشور، نقره سازان برای تامین مواد اولیه با مشکل جدی مواجه شده اند زیرا ذخایر نقره در خراسان و کشور بسیار محدود است و نیاز نقره سازان از خارج تامین می شود.
در این شرایط روشن نگهداشتن چراغ کارگاههای متعدد نقره سازی در مشهد و حفظ اشتغال بیش از 16 هزار کارگر که چشم امیدشان به مسئولان دوخته شده نیازمند تدابیری در سطح کلان است تا این صنعت دارای مزیت اما بی پشتوانه از رونق نیافتد.

* چالش تامین مواد اولیه برای نقره سازان
رئیس اتحادیه صنف طلا، جواهر و نقره مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایط کنونی که قیمت طلا رشد فزاینده ای داشته زائرانی که به مشهد می آیند از زیورآلات نقره استقبال خوبی به عمل آورده و در مجموع فروش نقره بیشتر شده است.
محمدباقر معبودی نژاد با اشاره به فعالیت 200 کارگاه دارای مجوز در مشهد که هر کدام 50 تا 100 کارگر دارند افزود: علاوه بر آن بیش از دو هزار کارگاه نقره سازی در این شهر وجود دارد که به صورت زیرزمینی و غیرمجاز فعالیت دارند و نقره خام خود را از بازار آزاد یا به صورت قاچاق تامین می کنند.
وی اظهار داشت: نقره سازان برای ادامه فعالیت خود نیاز به نقره خام دارند اما دولت واردات نقره را ممنوع کرده و این مساله به شدت کارگاه های نقره سازی را در تامین مواد اولیه دچار مشکل کرده است.
وی گفت: از سوی دیگر قیمت نقره خام در بازار مشهد 10 درصد از قیمت جهانی بالاتر است و این امر قیمت تمام شده تولید را برای نقره سازان که ناگزیر به خرید مواد اولیه از بازار آزاد هستند، افزایش داده است.
معبودی نژاد افزود: از سوی دیگر ذخایر نقره در خراسان رضوی محدود است و صاحبان ذخایر معدنی در استان مجاز به ارائه مستقیم نقره به بازار آزاد نیستند و باید نقره خود را در بورس عرضه کنند لذا نقره سازان دسترسی به این ماده اولیه ندارند.
وی اظهار داشت: نقره سازان برای تامین مواد اولیه خود به شدت در مضیقه هستند لذا اخیرا در استانداری خراسان رضوی نشستی برای رفع مشکل نقره سازان مشهد برگزار و تصمیماتی برای حفظ اشتغال در این بخش و کمک به آنان اتخاذ شد.

* واردات نقره آزاد شود
رئیس کمیسیون سازندگان طلا، نقره و جواهر اتحادیه طلا و جواهر مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مشهد مهد تولید مصنوعات نقره و طرح های متنوع در این زمینه است و بیش از 2 هزار کارگاه نقره سازی در این شهر وجود دارد که برای 25 هزار نفر شغل ایجاد کرده است.
مهدی لوحی افزود: مصرف نقره برای تولید در مشهد روزانه 300 کیلو گرم است که علاوه بر تولید بسیار مصنوعات نقره در این شهر، صادرات قابل توجهی نیز به کشورهای همسایه و حوزه خلیج فارس صورت می گیرد.
وی اظهار داشت: ذخیره نقره در خراسان رضوی بسیار محدود و در حد یک معدن است که در همه اوقات قادر به تامین نقره مورد نیاز تولید کنندگان نیست، ضمن اینکه نقره ای که از معدن به تولید کننده داده می شود، مشمول 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده است.
وی گفت: نقره خام یک ماده وارداتی است اما در قانون، واردات آن آزاد نشده و حتی ارز دولتی نیز به آن اختصاص نمی یابد در حالی که واردات طلای خام و شمش کاملا آزاد است.
لوحی افزود: قیمت جهانی نقره با قیمت آن در ایران بسیار تفاوت دارد و هر گرم نقره برای ایرانیان 10 هزار ریال بیشتر از قیمت جهانی است که این حباب قیمتی به قاچاق دامن می زند به طوری که قاچاقچیان نقره را به قیمت جهانی از چین می خرند و با قاچاق به داخل ایران آن را تا چند برابر قیمت می فروشند.
وی اظهار داشت: آزاد سازی واردات نقره خام باعث توسعه گردش کار و جلوگیری از قاچاق مصنوعات نقره در مشهد می شود.
وی گفت: اگر واردات نقره آزاد شود، قاچاق آن توجیه اقتصادی ندارد و کار برای صنعتگران آسانتر می شود.

* پیشنهاد برای حذف مالیات بر ارزش افزوده از شمش نقره
کارشناس مسئول اقتصادی کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: واردات قطعی شمش نقره به کشور 26 تن در سال 89 بود که پس از اعمال قانون مالیات بر ارزش افزوده این مقدار در سال 90 به 5.5 تن کاهش یافت و از سال 1391 این میزان واردات تقریبا به صفر رسید.
سعید سبزه محمدی افزود: در شرایطی که واردات رسمی شمش نقره به صفر رسیده است، تقاضا برای نقره در کشور تغییری نکرده اما شیوه تامین نقره از واردات رسمی به سوی قاچاق سوق یافته است.
وی اظهار داشت: از آنجا که قاچاق شمش نقره به صورت چمدانی به راحتی انجام می شود، مبارزه با قاچاق آن بسیار دشوار است و در صورت عدم رفع قوانین مزاحم و عدم امکان تامین قانونی شمش نقره، نیاز کارگاه های تولیدی از طریق قاچاق تامین شده و در صورت مقابله با قاچاق آن نیز اشتغال 16 هزار کارگر در استان با خطر مواجه می شود.
وی گفت: تا سال 1395حدود 25 تن انواع مصنوعات و زیورآلات نقره به صورت قاچاق وارد استان می شد که با برخورد با سرشاخه های قاچاق و کشف بیش از یک تن و انهدام یکی از بزرگترین باندهای قاچاق مصنوعات نقره، واردات این مصنوعات به استان محدود شد و باعث رونق کارگاه های تولیدی و افزایش تقاضا برای مصرف شمش به عنوان ماده اولیه گردید.
سبزه محمدی افزود: از آنجا که به واردات رسمی شمش نقره و طلا 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده تعلق می گیرد، تمایل به واردات نقره به صورت قاچاق بیشتر می باشد.
وی با اشاره به 60 تن نقره مورد نیاز کارگاه های نقره سازی مشهد اظهار داشت: ذخایر معدنی نقره در این استان بسیار محدود است و تنها شرکت 'زرمهر مارلیک' در بایگ از توابع شهرستان تربت حیدریه، معادن نقره را استخراج می کند و همچنین با خرید لجن نقره از معدن مس سرچشمه آن را به شمش نقره تبدیل می کند.
وی گفت: این شرکت نیز حسب وظایف قانونی شمش نقره را با احتساب 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده به بازار می دهد که باعث افزایش قیمت شمش نسبت به قیمت بازار می گردد لذا قیمت شمش این شرکت برای نقره سازان گران محسوب شده و کمتر راغب به خرید آن می ‌باشند.
سبزه محمدی افزود: بر اساس بند 9 تصویب نامه هیات وزیران، واردات طلا به صورت خام با رعایت ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از تمام حقوق و عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده معاف است.
وی اظهار داشت: براساس این بند قانونی، دولت واردات شمش طلا را آزاد کرده به این معنا که عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده به آن تعلق نمی گیرد، اما اجرای آن در عمل با مشکلاتی مواجه است.
وی گفت: پیشنهاد استان خراسان رضوی به مسئولان کشوری که اخیرا نامه آن ارسال شد، حذف مالیات بر ارزش افزوده از اصل شمش طلا و نقره تولید داخل و همچنین شمش طلا و نقره وارداتی و دریافت این مالیات از اجرت و دستمزد ساخت مصنوعات است.
محمدی ادامه داد: اگر مالیات بر ارزش افزوده به اجرت و دستمزد ساخت مصنوعات نقره تعلق گیرد، قاچاق نقره حذف شده و تقاضا برای واردات قانونی و رسمی آن افزایش می یابد.