به گزارش خبرنگار حوزه آموزش‌وپرورش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، مسابقات دانش مغز چند سالی است که برای دانشآموزان متوسطه دوم برگزار می‌شود. هدف از برگزاری این آزمون شناخت دانشآموزان علاقمند به این رشته و افزایش سطح آگاهی در
مورد پیچیدگی های مغز برای دانشآموزان است.
در چند سال گذشته دانشآموزان ایرانی موفق شدند در مسابقات دانش مغز که به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود عناوین شایسته‌ای را کسب کنند. علی شهبازی مسئولیت کمیته دانش‌آموزی این انجمن را بر عهده دارد. و فراخوان این مسابقات در مدارس بهانه‌ای شد تا در مورد این مسابقه و شرایط شرکت در آن با وی به گفتگو بنشینیم.
آنا: کمیته دانش‌آموزی انجمن علوم اعصاب و هدف از تشکیل آن و عمده فعالیت‌های آن را معرفی کنید؟
شهبازی: انجمن علوم اعصاب به‌عنوان یک انجمن علمی طیف وسیعی از مخاطبان را از اساتید علوم اعصاب و رشته‌های مرتبط، دانشجویان دکترای علوم اعصاب و مقاطع پایین‌تر و رشته‌های مرتبط گرفته تا دانشآموزان مقاطع متوسطه را در برمی‌گیرد. از بدو تأسیس انجمن، توجه ویژه‌ای به دانشآموزان شد و برای فعالیت انجمن در زمینهٔ دانش‌آموزی برنامه‌ریزی شد. هدف انجمن آشنایی دانشآموزان با این رشته نوپا بود تا دانشآموزان در انتخاب رشته خود بتوانند آن را در نظر بگیرند و یا بتوانند در آینده از رشته‌های مرتبط به حیطه علوم اعصاب ورود پیدا کنند.
برای برنامه‌ریزی برای این هدف، کمیته دانش‌آموزی انجمن در سال ۱۳۹۱ تأسیس شد. مسئولیت این کمیته تا سال ۱۳۹۳ با ساره اسدی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود. در رأس برنامه‌ریزی‌های کمیته در آن زمان، ترویج علوم اعصاب در بین دانشآموزان از طریق برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی بود. این فعالیت‌های ترویجی ابتدا در سطح شهر تهران آغاز شد. از دیگر فعالیت‌های کمیته دانش‌آموزی می‌توان به برگزاری حداقل ۱۰ کارگاه از سال ۱۳۹۴ در سطح مدارس کشور با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی نام برد. همچنین می‌توان به برگزاری سمینار ترویجی دانش‌آموزی، مسابقه مقاله‌خوانی و نمایشگاه پوسترهای دانش‌آموزی در حاشیه کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی اشاره کرد.
آنا: تاریخچه برگزاری این مسابقه در سطح کشور و مسابقات جهانی را شرح دهید؟
شهبازی: از اولین جلسه مجمع عمومی انجمن علوم اعصاب پیشنهاد برگزاری آزمون جهانی brainbee توسط فرشته معتمدی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ارائه شد و مصوب شد که با توجه به اهمیت موضوع انجمن علوم اعصاب ایران عهده‌دار اجرای آن در سطح کشور شود. اولین دوره این مسابقات در سال ۱۳۹۳ با کوشش‌های وی برگزار شد و در اولین دوره امیر چیت‌ساز از دبیرستان علامه حلی تهران به‌عنوان نماینده ایران در مسابقات جهانی ۲۰۱۴ استرالیا شرکت کردند.
این مسابقات به‌عنوان یکی از فعالیت‌های مهم کمیته دانش‌آموزی به‌مرور پیشرفت کرد و از دومین دوره مسئولیت آن به بنده سپرده شد و در آن دوره، مسابقات در سطح پنج استان کشور برگزار شد و شایان باقری از دبیرستان استعدادهای درخشان رشت به‌عنوان نماینده ایران در مسابقات جهانی دانمارک انتخاب شدند و در مسابقات جهانی، در یک رقابت سنگین با شایستگی مقام چهارم جهانی را کسب کردند.
اما سومین دوره مسابقات کشوری دانش مغز با حمایت کمیته دانش‌آموزی ستاد علوم شناختی و همکاری معاونت متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش در سطح ۳۱ استان کشور در دو مرحله برگزار شد و در پایان رقابت‌ها، پارسا پات دانش‌آموز پایه یازدهم دبیرستان استعدادهای درخشان رشت به‌عنوان نماینده ایران در مسابقات جهانی ۲۰۱۷ در واشنگتن آمریکا برگزیده شدند و به رقم سختی‌هایی که در اخذ ویزا برای شرکت وی در مسابقات کشور آمریکا داشتیم موفق شدند نتیجه درخشانی اخذ کنند.
در دوره اخیر این مسابقات نیز مهسا آرمان، دانش‌آموز پایه دهم دبیرستان فرزانگان مشهد به‌عنوان نماینده ایران در مسابقات جهانی موفق به کسب مقام ارزشمند چهارمی در رقابتی سنگین شدند.
مسابقات جهانی brainbee برخلاف سایر المپیادهای جهانی از هر کشور تنها یک نماینده را می‌پذیرد. انجمن علوم اعصاب ایران از طرف ارگان برگزارکننده مسابقات جهانی به‌عنوان متولی برگزاری این مسابقه در کشور ایران به رسمیت شناخته‌شده است. این مسابقه هرسال در مرحله جهانی در بخش‌های کتبی، عملی و شفاهی با موضوعات فیزیولوژی سیستم عصبی، آناتومی و بافت‌شناسی سیستم عصبی، تشخیص بالینی بیماری‌های نورولوژی و روان‌پزشکی توسط اساتید خبره علوم اعصاب جهان برگزار می‌شود. رقابت مسابقات جهانی بسیار سنگین و نزدیک به هم هستند و نمایندگان ایران در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ با اختلاف نمره بسیار اندک به ترتیب رتبه‌های چهارم و پنجم جهانی را کسب کردند.
آنا: هدف انجمن علوم اعصاب از برگزاری این مسابقه را شرح دهید؟
شهبازی: هدف انجمن علوم اعصاب از برگزاری این مسابقات شناسایی استعدادهای این حوزه و پرورش آینده‌سازان کشور است. از برنامه‌های آتی انجمن علوم اعصاب در حیطه دانش‌آموزی می‌توان به برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای ترویجی علوم اعصاب و علوم شناختی از طریق پژوهش سراهای دانش‌آموزی اشاره کرد. همچنین انجمن این آمادگی را دارد تا در صورت تقاضای دبیرستان‌های کشور دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت علوم اعصاب را برگزار کند
آنا: در مورد چگونگی اجرای این مسابقه توضیح بیشتری می‌دهید؟
شهبازی: امور علمی مسابقه دانش مغز توسط کمیته علمی این مسابقه انجام می‌شود. این کمیته متشکل از تعدادی از اساتید دانشگاه و اعضای هیأت مدیره انجمن و دانشجویان مستعد علوم پزشکی علی‌الخصوص رشته پزشکی است. آزمون هرساله در دو مرحله در سطح کشور برگزار می‌شود. در مرحله اول هدف ترویج علوم اعصاب و آشنایی دانش آموزان بامغز و کارکردهای آن و چگونگی ارتقای این کارکردهاست و منابع آزمون هم متناسب با همین هدف انتخاب‌شده‌اند و آزمون به زبان فارسی برگزار می‌شود. تا امسال منابع آزمون مرحله اول شامل کتاب «حقایق مغز» بود که توسط انجمن علوم اعصاب آمریکا تدوین‌شده و به زبان فارسی ترجمه شده‌است و در وب‌سایت مسابقات در اختیار دانشآموزان قرار دارد. منبع دیگر کتابی است که توسط انجمن علوم اعصاب بریتانیا به نام «دانش مغز» تدوین و به زبان فارسی توسط انتشارات انسان منتشر شده‌است. سی داوطلبی که در مرحله اول بیشترین نمره را کسب کنند به مرحله دوم راه پیدا می‌کنند. این سی داوطلب در مدرسه زمستانه علوم اعصاب دانش‌آموزی شرکت می‌کنند. کمیته علمی از سال ۱۳۹۶ مرحله دوم مسابقه را به زبان انگلیسی برگزار می‌کند تا برگزیدگان برای مسابقه جهانی نیز آماده شوند. جالب این است که اغلب دانشآموزان شرکت‌کننده در مرحله دوم مسابقه به زبان انگلیسی مسلط هستند و باوجود سختی آزمون مرحله دوم در رقابتی سخت، نمرات بسیار نزدیک به همدیگر کسب می‌کنند. این نشان می‌دهد که دانشآموزان ما توانایی خواندن و درک مطلب و مباحثه علمی این رشته را به زبان انگلیسی دارند که سرمایه ارزشمندی است. از سال ۱۳۹۷ فرم برگزاری آزمون مرحله دوم به مسابقات جهانی بسیار نزدیک شده‌است و مسابقه در ۵ مرحله تستی، تشریحی، تشخیص بیماری‌ها با اسلاید یا بیمار نما، بافت‌شناسی و آناتومی علمی و پرسشنامه شفاهی برگزار می‌شود.
آنا: انجمن علوم اعصاب از برگزیدگان این مسابقه چه حمایت‌‌هایی می کند؟
شهبازی: در طی سه دوره اخیر برگزاری این مسابقه، انجمن علوم اعصاب موفق شده‌است تا بیش از ۷ هزار دانش‌آموز را با این رشته نوپا آشنا کند. از این میان هرساله برای دانش آموزان برگزیده مرحله اول مدرسه زمستانه علوم اعصاب را به‌عنوان یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت برگزار شده‌است؛ یعنی می‌توان گفت در سه سال اخیر حدود ۱۰۰ دانش‌آموز به‌طور خیلی تخصصی آموزش علوم اعصاب دیده‌اند. علوم اعصاب در مورد پیچیده‌ترین محصول خلقت بحث می‌کند و این رشته نقش راهبردی در پیشرفت‌های علمی کشور دارد و داشتن نیروی انسانی جوان و علاقه‌مند می‌تواند به پیشرفت این دانش در کشور کمک کند.