پایانه مسافربری مشهد در انتظار متولی واحد

بر اساس اعلام سازمان پایانه های مسافربری مشهد پارسال 21 میلیون و 170 هزار و 315 مسافر ورودی و خروجی از طریق پایانه های مسافری این شهر جا به جا شدند که از این تعداد 11 میلیون و 231 هزار و 242 مسافر معادل 54 درصد از طریق

پایانه مرکزی امام رضا(ع) و بقیه توسط ناوگان پایانه های مسافربری معراج و راه ابریشم، شرکتهای سواری کرایه پایانه امام رضا(ع) و پارک سوارهای شاهد، حافظ و کلات در مشهد جا به جا شده اند. در مجموع در مقایسه با سال ماقبل میزان جا به جایی مسافر در این پایانه ها حدود هشت درصد کمتر شده است.
تاخیر در حرکت ناوگان، حضور دلالان و جارچیهایی که مسافران را بدون بلیت سوار اتوبوس می کنند، شلوغی، ترافیک و آلودگیهای زیست محیطی از جمله مشکلات عمده پایانه مرکزی مشهد است. شاید این عوامل در کنار هم در کاهش رغبت مردم در استفاده از این مجموعه در کلانشهر مذهبی مشهد با دست کم 25 میلیون زائر در سال تاثیرگذار باشد.

* ساختار نامناسب پایانه
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: با توسعه شهر مشهد جانمایی مناسبی برای پایانه مسافربری این شهر صورت نگرفته و همین مسئله ترافیک، آلودگی هوا و شلوغی فراوانی را برای منطقه اطراف پایانه امام رضا(ع) ایجاد کرده است.
جواد وحدتی فرد افزود: علاوه بر اینها مسئله سوار شدن مردم به اتوبوسهای بین شهری بدون تهیه بلیت رسمی از شرکتهای حمل و نقل، تبدیل به یک فرهنگ شده و ایجاد محدودیتها و فیلترهای مختلف در این خصوص و نظارت شدیدتر نیز کارساز نیست. مشکل اصلی در ساختار نامناسب پایانه امام رضا(ع) است.
وی ادامه داد: با وجود این مشکلات ساختاری، ساخت و جانمایی دو پایانه جدید در غرب و جنوب شرق مشهد و حذف پایانه کنونی می تواند تا حد زیادی مشکلات ترافیک، آلودگی هوا و مسائل ناشی از عدم فروش بلیت در پایانه فعلی را رفع نماید.

* شهرداری تنها پایانه دار و هماهنگ کننده است
مدیرعامل سازمان پایانه های مسافربری مشهد هم به خبرنگار ایرنا گفت: این سازمان تنها پایانه دار است و وظایفش ارتباطی با قانون گذاری و اجرای قانون در خصوص برخورد با تخلفات رانندگان و یا شرکتهای حمل و نقل ندارد.
محسن شریعتی افزود: 28 مجموعه و دستگاه مختلف در حوزه پایانه های مشهد فعالیت دارند. شهرداری به عنوان مدیر این پایانه بزرگ نقش هماهنگ کننده میان دستگاهها را دارد و از طرفی مانند سایر بخشهای شهرداری تنها موظف به تامین فضای سبز و خدمات عمومی شهری در پایانه ها است.

* بلیتهایی که فروخته نمی شوند
دبیر انجمن صنفی شرکتهای مسافربری مشهد و حومه به خبرنگار ایرنا گفت: 24 شرکت حمل و نقل مسافر مستقر در پایانه امام رضا(ع) مشهد سالانه 82 میلیارد ریال از درآمد خود را به دلیل پذیرش مسافران بدون بلیت، از دست می دهند.
حسام آسیابان افزود: بر اساس اعلام سازمان پایانه ‌های مسافربری شهرداری روزانه 10 تا 11 هزار مسافر از پایانه امام رضا(ع) خارج می شوند اما همین آمار بر اساس صورت وضعیت بلیتهای صادره توسط شرکتهای حمل و نقل مسافر در این مجموعه هفت هزار نفر است.
وی ادامه داد: با استناد به آمار مزبور در پایانه امام رضا مشهد بطور میانگین روزانه از مجموع مسافران خروجی پایانه سه هزار نفر بدون بلیت سوار اتوبوس شده و راهی مقاصد خود می شوند که می توان با در نظر گرفتن قیمت 500 هزار ریالی برای هر بلیت، ارزش بلیتهای فروخته نشده را 1.5 میلیارد ریال برآورد کرد.
دبیر انجمن صنفی شرکتهای مسافربری مشهد و حومه گفت: پنج درصد ارزش هر بلیت مربوط به شهرداری، 15 درصد مربوط به شرکت حمل و نقل مسافر، یک درصد بیمه و 79 درصد بقیه نیز متعلق به مالک ناوگان و سرمایه گذار است.
وی اضافه کرد: سهم 15 درصدی 24 شرکت حمل و نقل مسافر از بلیتهای فروخته نشده روزانه 225 میلیون ریال است که در سال به بیش از 82 میلیارد ریال بالغ می شود.
آسیابان ادامه داد: این در حالی است که مسافر در ناوگان ریلی و هوایی بدون بلیت هیچ دسترسی به وسیله نقلیه ندارد. علاوه بر نظارت ناکافی، ساختار پایانه مسافربری مشهد بگونه ای است که مسافر به راحتی تا در اتوبوس آمده و پس از مقایسه قیمتهای مختلف ارزانترین را انتخاب و بدون بلیت از ناوگان حمل و نقلی استفاده می کند.
وی گفت: البته شهرداری مشهد سازوکاری فراهم کرده تا هنگام خروج اتوبوسها از پایانه حق پنج درصدی خود را از بلیت مسافر محاسبه و دریافت کند اما با وجود دریافت ماهانه سه میلیارد ریال اجاره از شرکتهای حمل و نقل قادر به استیفای 82 میلیارد ریال درآمد آنان نیست.

* واگذاری پایانه های مسافربری به بخش خصوصی
معاون اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی نیز گفت: واگذاری دو پایانه جدید به شرکتهای حمل و نقل مسافر مشهد و همکاری آستان قدس و شهرداری در واگذاری زمین مناسب برای ساخت آنها می تواند مشکل گشا باشد چنانکه با مدیریت و مشارکت بخش خصوصی و اداره غیردولتی پایانه قطعا این پایانه ها با مدیریت بهتر و صرفه جویی اداره خواهند شد.
وی همچنین به ضعف نظارتی شهرداری بر فعالیتها در پایانه مشهد اشاره و بیان کرد: نمی توان با ایجاد محدویت از سوار شدن مسافر در خارج از پایانه جلوگیری کرد هرچند پلیس راه نیز بطور قانونی نمی تواند در این خصوص ورود کند.

* وظایف قانونی راهداری
مدیرعامل سازمان پایانه های مسافربری نیز گفت: راهداری باید با توجه به اختیارات قانونی خود نسبت به برخورد با تاخیر اتوبوسها در پایانه برخورد کند تا شاهد مشکلات عدیده برای مسافران نباشیم. آن اداره اگر با یک مالک و یا شرکت حمل و نقل مسافر متخلف برخورد مناسب داشته باشد از تکرار تخلفات جلوگیری خواهد شد و مسافران در پایانه سرگردان نمی شوند.
وی شهرداری را یکی از آسیب دیدگان مسافرت بدون خرید بلیت اتوبوس معرفی و بیان کرد: پنج درصد سهم عوارض شهرداری از فروش بلیت اتوبوس حاصل می شود اما فعالیت جارچیها این نهاد را از چنین درآمدی محروم کرده است.

* هزینه های هنگفت شهرداری در پایانه
شریعتی همچنین به هزینه های نگهداری و نظارت امنیتی بر پایانه مشهد اشاره و بیان کرد: اطلاعات ما در خصوص نحوه عملکرد شرکتها و امنیت پایانه به دستگاههای مربوطه منعکس می شود اما واقعیت این است که اجرا و نظارت بر عهده دستگاههای عامل می باشد و شهرداری در این مورد وظیفه ای ندارد.

* حذف جارچیها غیرممکن است
مدیرعامل سازمان پایانه های مسافربری مشهد همچنین گفت: هم اکنون امکانات مناسبی به دستگاههای دخیل در روند حمل و نقل عمومی مسافر جاده ای در پایانه مشهد داده می شود. بر اساس اعلام اتحادیه پایانه های مسافربری طی سالهای گذشته پایانه امام رضا(ع) مشهد مدرنترین مجموعه از این دست در کشور بوده است.
وی به موضوع فعالیت دلالان و جارچیها در پایانه مشهد نیز اشاره و بیان کرد: معتقدیم حذف این قشر از فعالیت پایانه غیرممکن است و تنها باید این افراد با مدیریت واحد ساماندهی شوند.
بر اساس اعلام روابط عمومی سازمان پایانه‌های مسافربری شهرداری مشهد پایانه امام رضا(ع) تابستان امسال روزانه پذیرای 30 هزار تا 50 هزار مسافر ورودی و خروجی بوده است.