چاپارطوس خراسان رضوی، خواف یکی از شهرستانهای جنوبی استان خراسان رضوی با برخورداری از جاذبه‌های گردشگری متعدد شامل ۴۵۰ اثر تاریخی و سیاحتی از توان و ظرفیت بسیار گردشگری برخوردار و "مسجد گنبد سنگان" یکی از همین آثار است.

سابقه تمدنی خواف که تا پیش از ورود اسلام به خراسان بخشی از قلمرو پارتها بود به چندین هزار سال قبل می‌رسد. این خطه که در عهد اشکانیان و ساسانیان هم جزو شهرهای آباد ایران بود امروزه وسعتی در حدود یک دهم خواف قدیم دارد.
شهرستان مرزی خواف از شمال به شهرستان رشتخوار، از شرق به افغانستان و شهرستان تایباد، از جنوب به قاین و از غرب به شهرستان های گناباد و تربت‌حیدریه محدود می شود.
این شهرستان در طول تاریخ محل عبور شاخه ای از جاده ابریشم به طول ۱۰ هزار کیلومتر بوده است که در قرن اول قبل از میلاد پایتخت وقت کشور چین را از طریق هرات به ایران وصل می کرد.

بیش از ۹۰ اثر از مجموع ۴۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده شهرستان خواف در فهرست آثار ملی ثبت شده اند.

سنگان یکی از چهار شهر شهرستان خواف در ۲۴ کیلومتری جنوب شهر کنونی خواف و بر سر راه خواف به باخرز و تربت‌جام قرار دارد.

این شهر هم مانند دیگر شهرها و آبادیهای خراسان بزرگ فراز و نشیب‌های فراوان به خود دیده و آثار فاخری چون مسجد گنبد و مسجد جامع در آن برجای مانده و شخصیتهای بزرگی چون علی بن قاسم  سنجانی، ابو هشام سنجانی، ابوالحسن علی بن حمدویه سنجانی و رکن‌الدین محمود سنجانی (شاه سنجان) از آن دیار برخاسته‌اند.

سنگان خواف تا سده‌های اخیر پررونق بود به گونه‌ای که جغرافی‌دانان و نویسندگانی چون مولف حدود العالم، ابن حوقل، استخری، یاقوت حموی، صفی‌الدین بغدادی، حمدالله مستوفی و حافظ ابرو آن را مورد توجه قرار داده و در تالیفات خود به صراحت از نقش این منطقه از نظر علمی و فرهنگی نام برده اند.

بخش سنگان در کنار ظرفیتهای اقتصادی از جمله وجود معادن سنگ‌آهن با یک میلیارد تن ذخیره و یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ‌آهن در جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ‌آهن، از ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی بسیار برخوردار است.

سنگان خواف در حافظه تاریخی هموطنان زرتشتی نیز جایگاه خاصی دارد، زیرا به نقل از منابع معتبر تاریخی در مهاجرت بزرگ و دسته جمعی که زرتشتیان در صدر اسلام از سنگان خواف آغاز کرده و از دره‌ها و کوه‌ها و کویرهای قهستان گذشته و خود را به جزایر خلیج فارس رسانده‌اند، از آن‌جا به بنگال هند مهاجرت کردند و در آن جا شهری به نام سنگان ساختند و در آن شهر مقیم شده‌اند. 
سنگان در سده‌های اولیه هجری همانند زوزن و خرگرد و سلامه رو به پیشرفت گذاشته و آوازه آن در قرن ششم و هفتم هجری قمری به اوج رسیده که نشانه‌های آن در قامت مسجد گنبد این شهر به چشم می خورد.

یک باستان شناس و پژوهشگر تاریخی و میراث فرهنگی استان خراسان  رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: مسجد گنبد سنگان یکی از بناهای فاخر عصر شکوفایی فرهنگ و هنر ایران در زمان سلجوقی و در سال ۵۳۵ هجری قمری ساخته شده است.

رجبعلی لباف خانیکی افزود: این بنا با نقشه تقریبا مربع با دیوارهای گچ اندود و محراب گچبری بازسازی شده و گنبدی مزین به آجر در ترکیبی موزون و چشم‌نواز با صلابت برجای مانده است و با توجه به نامناسب بودن در ورودی و نامتناسب بودن ایوان و صحنی که بعدها به آن افزوده شده، احتمال دارد بنا در ابتدا یک چهارتاقی در انتهای ایوان قبله همانند گنبد خواجه نظام‌الملک، در انتهای ایوان قبله مسجد جامع اصفهان بوده است.

وی ادامه داد: در بررسی گورستانهای سنگان و روستاهای مجاور آن بر روی برخی قبور قطعاتی از کتیبه‌های آجری عصر سلجوقیان مشاهده شده که بدون تردید متعلق به بنای باشکوهی از دوران سلجوقی در سنگان بوده‌ است و بر لچکی‌های مسجد جامع سنگان هم از همان قطعات کتیبۀ آجری نصب است که متعلق به تزئینات مسجد جامع نیست و احتمالا بازمانده از همان مسجد باشکوهی است که اکنون بخشی از آن مسجد گنبد نامیده می شود.
مسجد گنبد با اینکه تغییر و تحولات بسیار به خود دیده اما هنوز هم  آثار و شواهدی از آن برجای مانده که آن را بنایی باشکوه و زیبا جلوه می‌دهد.

این باستانشناس گفت: به دلیل گچبری و کاشی کاری زببای زیر گنبد این مسجد به نام مسجد گنبد معروف شده است.

وی افزود: قاعدۀ چهار ضلعی بنا به کمک گوشوارها و طاقنماها ماهرانه به هشت ضلعی و در نهایت دایره تبدیل شده تا استقرار گنبد بر فراز آن تسهیل شود و سطوح زیر طاق ‌در گاهی ها و لچکی ها تجلی‌گاه گچبریهای متنوع و زیبا شده است.

لباف خانبکی ادامه داد: بر گنبد این مسجد یک رشته کتیبه کوفی گلدار بسیار زیبا قابل مقایسه با کتیبه مدرسه نظامیه خرگرد نقش بسته است.

وی گفت: روی دیوارهای مسجد گنبد سنگان گچ اندود است و  مانند دیوار رباط شرف و رباط ماهی این منطقه تزئیناتی داشته است. نمای بیرونی بنا ساده و بی‌آلایش است و درخور آن همه شکوه و جلال فضای داخل نیست.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی شهرستان خواف هم  از پایان مرمت اضطراری مسجد گنبد سنگان با مشارکت شرکت اپال پارسیان سنگان در سال جاری خبر داد.

محمود باعقیده گفت: با پیگیری فرمانداری شهرستان خواف و در راستای مسوولیت اجتماعی شرکت صنعتی، معدنی اپال پارسیان سنگان، تفاهم‌نامه‌ای باهدف حفاظت و حراست از آثار تاریخی شهرستان منعقد شد که بر این اساس در مرحله نخست ۵۰۰ میلیون ریال به ‌منظور مرمت اضطراری چهار بنای تاریخی شهرستان اختصاص یافت.

وی مرمت های انجام شده در این بنا را بام سازی شامل جمع آوری اندود فرسوده، شیب بندی و کاهگل‌کشی اعلام کرد و افزود:مسجد گنبد سنگان  که به خاطر آجرکاری و تزئینات زیبای گچی که در زیر گنبد آن وجود دارد به نام مسجد گنبد  معروف شده و در واقع موزه‌ای کوچک از ظرافت‌کاری‌ها و خلاقیت‏های دست و اندیشه انسان است.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی شهرستان خواف ادامه داد: این بنا از زیباترین بناهای عصر سلجوقی بوده که هنوز نمازهای یومیه در آن اقامه می‌شود و بر اساس کتیبه‌ای که باقی‌مانده سال ساخت آن ۵۳۵ هجری قمری است.

تاکنون ۱۰۵ اثر، محوطه و تپه تاریخی، طبیعی و میراث ناملموس شهرستان خواف در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۳۵ جاذبه گردشگری و ۱۶ تأسیسات گردشگری در این شهرستان خواف وجود دارد.

چاپارطوس خراسان رضوی، آخرین حد قلمروی سرزمینی هر کشور به مرزهای آن کشور ختم می شود و ایران اسلامی در 16 استان مرز مشترک با کشور های همسایه دارد.

یکی از استان هایی که مرز مشترکی با دو کشور افغانستان و ترکمنستان دارد استان خراسان رضوی است که مرزبانان آن افتخار می کنند در مرزهایی که متعلق است به آقای علی بن موسی الرضا علیه السلام خدمت می کنند و آنها بنوعی مدافعان حریم حرم و امنیت هستند.

مرزبانان خدوم و سخت کوش همواره خدمات شایسته و ارزنده ای را به همنوعان خود در ایران و اتباع کشور افغانستان ارائه داده اند که می توان به رانندگان خودروهای ترانزیتی، زائران حسینی و.... اشاره نمود و در تمامی صحنه ها حضور دارند.

همین چند وقت پیش بود که دختر بچه افغانستانی رو جهت درمان در خارج از وقت به مرز آوردند که با مساعدت مرزبان جمهوری اسلامی ایران برای درمان‌ وارد کشور شد و خدمات بی شمار دیگری که دیده نمی شود. که در این مورد رهبر و فرمانده ام سید علی خامنه ای خوب گفت که مرزبانان و شهدای مرزی ما مظلومند. اونها دیده هم نمی شوند.

آنها شبانه روز در مرزها و در هر شرایطی ایستاده اند تا هموطنانشان در آسایش و آرامش باشند.. آنها قلب و دل و ذهن شان خدمت است.

در هفته ای که گذشت اتفاقی در گمرک اسلام قلعه افغانستان رخ داد که منجر به انفجار و آتش سوزی خودروهای ترانزیتی گردید، اولین کسی که آتش سوزی را مشاهده نمود مرزبان جمهوری اسلامی ایران در حالی نگهبانی بود و بلافاصله به فرمانده اش اعلام و نهایتا به مسئولین مربوطه اعلام شد..

مرزبانان با مشاهده خودروهای ترانزیتی و برخی رانندگان که در جستجوی پناهگاهی برای جلوگیری از آتش سوزی به سمت خاک کشورمان در حرکت اند به جهت جلوگیری از حادثه‌ای بزرگتر مرز را باز می کنند تا به آنها کمک کنند و با برنامه ریزی آنها را در مکانی که در اختیار داشتند جانمایی می کنند.

نیروهای آتش‌نشان به محل می آیند و فرمانده مرزبانی استان که از به محض اطلاع در محل حاضر شده بود آنها را از لحاظ امنیتی و حفظ جان خودشان توجیه می کند و وقتی یکی از آتش نشانان می گوید امنیت ما را چه کسی تامین می کند مرزبان جمهوری اسلامی می گوید ما تامین می کنیم نگران نباشید فقط مواردی را که اعلام شد را رعایت کنید ..

مرزبان کشورمان که تنها فردی هستند که می تواند هماهنگی های لازم را بعمل آورد در تمامی زمینه ها با کشور مقابل برابر پروتکل ها و قوانین بین المللی، چرا که دارای استوارنامه از وزارت امورخارجه هستند با مرزبان کشور مقابل هماهنگ می کند و آتشنشانان را جهت مهار آتش اعزام می کند.
اما مرزبان کشورمان از دیگر نقاط مرز غافل نشدند و به حراست و حفاظت از مرزها نیز در کنار مدیریت صحنه و نقطه صفر مرزی دوغارون پرداختند.
آنها بارها و بارها با مرزبان کشور مقابل ملاقات مرزی گذاشتند تا با کمک آتش نشان ها آتش سوزی را مهار کردند.

مرزبانان خراسان رضوی همزمان و در کمتر از 24 ساعت حجم بسیار زیاد خودروهای ترانزیتی را که در داخل خاک کشورمان بودند و خودروهای ترانزیتی کشور مقابل که بعد از آتش سوزی وارد کشور شده بودند را در پارکینک های موجود ساماندهی و اوضاع رو به شرایط قبل برگرداندند.

در صحنه بارها مشاهده نمودم که خیلی از مرزبانان حتی غذا و آب به جهت دغدغه ای که داشتند نخوردند تا اتفاقی تلخ تر و بزرگتر را شاهد نباشند.

روز بعد با انجام ملاقات هایی که با مرزبان کشور مقابل انجام دادند تردد مسافری را بروی مسافران و رانندگان باز کردند.

اما بعد از آن شاهد آن بودیم که قدرشناسان از آتشنشانان با دادن گل از خدمات آنها قدردانی نمودند اما.....

مردم عزیز بدانید که مرزبانان همیشه در صحنه هستند چه دیده بشوند و از آنها قدردانی بشود و چه نشود، آنها تا پای جان ایستاده اند و بنا به فرمایش مقام معظم رهبری (مدظله العالی) حافظان امنیت و آرامش مردم مجاهدان فی سبیل الله هستند.. لذا نگران نباشید

درود به شرفت ای مرزبانان وطن، درود به غیرتت ای مرزبان وطن که در هر شرایطی و بی منت ایستاده ای... درود بر تو ای مرزبان وطن که قلب و دل و ذهنت را امنیت و آرامش وطنت گره خورده است...
با افتخار بر دستت بوسه میزنم و قدردان زحماتتان هستیم..

سرگرد مجتبی بیهقی، معاونت اجتماعی فرماندهی مرزبانی استان خراسان رضوی

چاپارطوس خراسان رضوی، ایده بزرگداشت روز جهانی زبان مادری ابتکار کشور بنگلادش است و در سال ۱۹۹۹ در کنفرانس عمومی یونسکو به‌منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی تصویب شد و از سال ۲۰۰۰ در سراسر جهان در روز ۲۱ فوریه (سوم اسفند) گرامی داشته می‌شود.

در جهان بیش از سه میلیارد نفر به زبان مادری گفت‌وگو می‌کنند. اصطلاح زبان مادری، به زبانی اطلاق می‌شود که فرد از بدو تولد آن را آموخته و به‌عنوان زبان غالب است که درواقع، افکار شخص را تعریف می‌کند و یا زبانی است که افراد بیشتر با آن گفتگو می‌کنند. زبان مادری برای کودک، فراتر از یک از زبان است و هویت شخصی، اجتماعی و فرهنگی وی را شامل می‌شود. در فرهنگ‌های مختلف، انتخاب کلمات و اصطلاحات معنای متفاوتی دارد.

زبان، یکی از مهم‌ترین راه‌های زنده نگه‌داشتن فرهنگ است. مهارت در زبان مادری، باعث ایجاد حس تعلق و هویت، فرهنگ و میراث در میان کودکان می‌شود. تسلط به زبان مادری برای کودک مناسب و عامل ارتباط با ریشه‌های فرهنگ خود خواهد بود و آموزش در انواع زبان مادری افراد برای همه، فارغ از وضعیت، موقعیت جغرافیایی یا زمینه‌های مختلف قومی، فرصتی برابر را فراهم می‌کند.

نقش زبان مادری در رشد کودک

زبان مادری، نقش بسزایی در رشد هویت فردی، اجتماعی و فرهنگی دارد. کودکانی که در زبان مادری خود، پایه و اساس قوی دارند، اغلب درک عمیق‌تری از خود و جایگاه خود در جامعه همراه با افزایش احساس رفاه و اعتمادبه‌نفس دارند. البته یکی از دلایلی که باعث افزایش محبوبیت سیستم‌های آموزش دوزبانه در سراسر جهان می‌شود این است که بسیاری از مدارس بین‌المللی، منابع خود را بر ایجاد برنامه‌های قوی زبان مادری متمرکز کنند.

چاپارطوس خراسان رضوی، برخورد اتوبوس با یک دستگاه تریلر در جاده سبزوار - نیشابور بامداد شنبه ۱۷ مصدوم بر جای گذاشت.

رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی سبزوار گفت: در پی برخورد یک دستگاه اتوبوس با یک دستگاه تریلر که در کیلومتر پنج جاده سبزوار - نیشابور رخ داد ماموران اورژانس شهرستان به محل حادثه اعزام شدند.

دکتر عباس کافی افزود: مصدومان این حادثه به وسیله اتوبوس آمبولانس و پنج آمبولانس دیگر به بیمارستان امدادی سبزوار انتقال یافتند.

وی ادامه داد: تیم عملیات اورژانس سبزوار کار خدمات رسانی به مصدومان این حادثه را بر عهده داشته است.

۲۹ مرکز اورژانس شهری و روستایی با ۳۰ دستگاه آمبولانس، یک دستگاه اتوبوس آمبولانس، یک دستگاه موتور آمبولانس و یک بالگرد به حادثه دیدگان و بیماران در شهرستان سبزوار خدمات اورژانسی و درمانی ارائه می‌کند.

سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.