دعای فرج درمانی برای تمام دردها است

چاپارطوس /خراسان رضوی یکی از وظایفی که در دوران غیبت امام عصر(عج)، بر عهده ما شیعیان است، دعا برای سلامتی و نصرت ایشان است و یکی از مظاهر آن خواندن دعای «الهی عظم البلا» است. دعایی که علاوه بر طلب خیر برای امام و ولی حاضرمان، برای خود ما نیز آثار و پیامدهای مثبتی دارد.

یکی از ویژگی‌های مکتب تشیع، داشتن میراثی گران‌بها از ادعیه است که به وسیله آن می‌توان به شکلی عارفانه و عاشقانه و در کمال خضوع و فروتنی با خدا راز و نیاز کرد. در واقع اهل‌بیت(ع) با به یادگار گذاشتن دعاها و مناجات‌هایشان برای ما شیعیان، علاوه بر بسیاری از معارف والا و ارزشمند، شیوه مناجات با خدا را نیز به ما آموخته‌اند.

با این حال آنچه که در عصر حاضر از اهمیت زیادی قائل است، این است که در دوران غیبت امام عصر(عج)، یکی از وظایفی که بر عهده ما شیعیان است، دعا برای سلامتی و نصرت ایشان است. دعایی که علاوه بر طلب خیر برای امام و ولی حاضرمان، برای خود ما نیز آثار و پیامدهای مثبتی دارد.

در بررسی سند این دعا و در کتاب «الزام الناصب» این‌گونه نقل شده که شیخ طبرسی در کتاب «کنوز النجاح» آورده است که «دعایی که حضرت امام مهدی(عج)، در شهر بغداد، به أباالحسن محمد بن أحمد بن أبی لیث، در حالی که از ترس زندان و کشته شدن به مقابر قریش پناه برده بود، تعلیم داد و به برکت این دعا، خداوند او را از کشته شدن نجات داد».

«دعای فرج» که در میان شیعیان به «الهی عظم البلا» نیز معروف است از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول پس از سلام و درود بر پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) به لزوم پیروی و اطاعت از ایشان اشاره شده است. در بخش دوم چنین سفارش شده است که از خدا بخواهیم به سبب جایگاه و منزلتی که معصومین(ع) دارند، امور ما را کفایت کرده و ما را یاری کند. همچنین در بخش سوم نیز به آزمون و امتحان بزرگ الهی که در عصر غیبت، مردم به آن سنجیده می‌شوند اشاره شده است. شیخ عباس قمی نیز در کتاب مفاتیح‌الجنان، این دعا را در اعمال سرداب و نیز در باب ادعیه، با عنوان دعاهای کوتاه و نافع نقل کرده است و به خواندن آن توصیه کرده است.

از جمله فواید و فضائل ذکر شده برای این دعا، می‌توان به استجابت دعا و آمرزش گناهان، رهایی از فتنه‌های آخرالزمان، شفاعت امام زمان(عج) در روز قیامت، تعجیل در ظهور امام زمان(عج)، افزایش طول عمر، محبوبیت در پیشگاه خداوند، شفاعت حضرت زهرا(س)، تشنه نشدن در روز قیامت، رهایی از غم و غصه، کامل شدن دین و محبوبیت در نزد خداوند، اشاره کرد.

در ادامه، متن این دعای شریفه آورده شده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

اِلهی عَظُمَ الْبَلاَّءُ وَ بَرِحَ الْخَفاَّءُ وَانْکَشَفَ الْغِطاَّءُ وَانْقَطَعَ الرَّجاَّءُ. وَ ضاقَتِ الاْرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّماَّءُ و اَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَ اِلَیْکَ الْمُشْتَکی. وَ عَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَالرَّخاَّءِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اُولِی الاْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ. وَ عَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ. اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا مُحَمَّدُ. اِکْفِیانی فَاِنَّکُما کافِیانِ وَانْصُرانی فَاِنَّکُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ الزَّمانِ. الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی السّاعَةَ. السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ. بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ. 

به نام خداوند بخشنده و مهربان

خدایا هنگامی که بلا عظیم گشته و اسرار آشکار شده و پرده‌ها کنار می‌روند و امیدها از بین رفته‌اند. آن هنگام که زمین تنگ شده و از ریزش رحمت آسمان هم خبری نیست تنها یاور تویی و همه‌ی شکایت‌ها برای رسیدگی به جانب تو است. و اعتماد و تکیه ما چه در سختی و چه در آسانی بر تو است. خدایا درود فرست بر محمد(ص) و آل محمد(ص)، آن زمام‌دارانی که پیروی از ایشان را بر ما واجب کردی و بدین سبب مقام و منزلت ایشان نزد خود را به ما شناساندی، به حق ایشان برای ما گشایشی سریع و نزدیک قرار بده مانند کوتاهی زمان چشم به هم زدن یا نزدیک‌تر از آن، ای محمد، ای علی، ای علی، ای محمد مرا کفایت کنید که همانا فقط شما برای من کفایت‌کننده‌اید و مرا یاری کنید که همانا فقط شما برای من یاور هستید، ای سرور ما ای حضرت صاحب الزمان(عج). فریاد، فریاد، فریاد، دریاب مرا، دریاب مرا، دریاب مرا، همین ساعت همین ساعت، هم‌اکنون، زود، زود، زود، ای خدا، ای مهربانترین مهربانان. به حق محمد و خاندان پاک و مطهرش.

روزه‌داری چگونه منجر به خودسازی می‌شود؟

یک کارشناس مذهبی گفت: خداوند ماه رمضان را قرار داده تا انسان به وسیله شکم تمرین کند که وجود خود را کنترل کند. اگر کسی بتواند شکمش را مدیریت کند، گام بزرگی در مباحث خودسازی برداشته است.

حجت‌الاسلام و المسلمین حمیدرضا ویژه در گفت‌وگو در خصوص فرآیند خودسازی در ماه مبارک رمضان، اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که به شکل کلی در عبادات اهمیت دارد، نحوه برقراری ارتباط انسان با خودش است. یکی از فلسفه‌های جدی در موضوع عبادت این است که انسان آموزش می‌بیند تا برای مدیریت خودش به آرامی در خود توانمندی ایجاد کند.

وی افزود: خداوند یکی از فلسفه‌های مهم روزه گرفتن را در همین موضوع قرار داده است. در قرآن نیز ذکر شده که «روزه بگیرید تا تقوا داشته باشید». تقوا به این معنی است که انسان بتواند وجودش را از تمام شرایطی که به او آسیب می‌رساند حفظ کند و در واقع تقوا به معنای خود مدیریتی است.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: انسان زمانی که خود مدیریتی می‌کند، به آرامی وجودش ساخته خواهد شد. به عنوان مثال در مسائل جسمی انسان وقتی ورزش کرده و از بدنش مراقبت می‌کند، جسم او به آرامی ساخته و تقویت خواهد شد. وجود روحی انسان نیز دقیقاً همین حالت را دارد. اگر قرار است وجود انسان ساخته شود لازمه آن این است که وجودش را مدیریت کنید. فلسفله قراردادن برخی از عبادت‌ها در برنامه‌های عبادی توسط خداوند نیز همین است.

ویژه در پاسخ به این سوال که روزه گرفتن چگونه منجر به خودسازی و خودمدیریتی می‌شود، خاطرنشان کرد: انسان در ماه رمضان برای مدیریت شکم خود در یک بازه زمانی نباید غذایی بخورد. اگر انسان بتواند شکم خود را مدیریت کند، به آرامی اراده‌اش افزایش می‌یابد و سپس می‌تواند سایر موضوعات را هم مدیریت کند. خداوند ماه رمضان را قرار داده تا انسان به وسیله شکم تمرین کند که وجود خود را کنترل کند. اگر کسی بتواند شکمش را مدیریت کند، گام بزرگی در مباحث خودسازی برداشته است.

وی در خصوص چگونگی تثبیت توانایی ایجاد شده پس از ماه رمضان، گفت: موفقیت در برنامه‌های خودسازی زمانی رخ می‌دهد که دائمی باشد. به عنوان مثال وقتی کسی در صبحانه کله‌پاچه بخورد تا بعدازظهر دیگر حس گرسنگی به او دست نخواهد داد، اما اگر کسی آب‌دوغ‌خیار بخورد، دو ساعت بعدش احساس گرسنگی سراغش خواهد آمد. مرحله اول ایجاد توانمندی برای خودسازی ماه رمضان است. ماندگاری این توانمندی ایجاد شده از اهمیت بیشتری برخوردار است. هرچند اگر در مرحله نخست قوی‌تر عمل کنیم، ماندگای این توانمندی بیشتر خواهد شد.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: یک از راه‌های تثبیت توانمندی ایجاد شده این است که اعمال عبادی انسان ترک نشود. این عبادت‌ها پس از ماه مبارک رمضان به شکل منظم ادامه پیدا کند. به عنوان مثال یک ورزشکار زمانی که به توانمندی در بدنش دست پیدا می‌کند، پس از آن برنامه‌ریزی دارد تا حالت و فرم بدنش تثبت شده و ماندگار بماند.

ویژه با بیان این‌که «تحمل گرسنگی فقط ظاهر روزه و ماه رمضان است»، اضافه کرد: انسان در ماه رمضان باید به سمت روزه خاص برود. در روزه خاص، انسان باید تمام اعضا و جوارحش را کنترل می‌کند. اگر غیبت کنیم روزه از نظر فقهی باطل نمی‌شود، اما این روزه دیگر قبول نمی‌شود. در روزه خاص باید قلب، ذهن، دست، پا، چشم و زبان را هم کنترل کنیم.

قرآن، محور اصلی فعالیت‌های فرهنگی ارتش است

چاپارطوس خراسان رضوی، رییس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: در کنار فعالیتهایی که با هدف ارتقای توان و آمادگی نیروهای ارتش انجام می گیرد، بصیرت افزایی، تقویت اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی و تمامی برنامه های فرهنگی ارتش حول محور قرآن کریم صورت می‌گیرد.

حجت الاسلام عباس محمدحسنی روز سه شنبه در حاشیه بازدید از پاسگاههای مرزی ارتش مستقر در مرزهای مشترک ایران و افغانستان اظهار کرد: امروز ارتش جمهوری اسلامی ایران، ارتشی فرهنگی است که با ارتش های سایر کشورها تفاوت داشته و این به همه جهانیان ثابت شده است.

وی ادامه داد: امروز اقتدار و سربلندی نیروهای مسلح ایران اسلامی به همه دنیا ثابت شده و هیچ کشوری به خود اجازه نمی دهد در مسائل و امور کشور ما دخالت کند و این در حالی است که برخی کشورهای منطقه زیر سلطه کشورهای زورگو قرار دارند.

محمدحسنی افزود: امروز ارتش جمهوری اسلامی تنها به کشور ایران تعلق ندارد بلکه متعلق به تمامی ملتهای مستضعف است و هر کجا که ولی امر مسلمین مصلحت بدانند باصلابت و قدرت حضور می یابد و این نشان از آمادگی تمام و ولایی بودن ارتش و فرماندهان و کارکنان این نیرو دارد.
رییس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش به برگزاری برنامه های مختلف فرهنگی و معنوی در بین نیروهای کادر، سربازان وظیفه و خانواده های ارتشی اشاره کرد و گفت: بسیاری از فعالتهای فرهنگی از جمله کلاسهای قرآنی در رشته های مختلف، دوره های بصیرت، سبک زندگی اسلامی، حلقه های محبت و معرفت، مسابقات قرآنی، فرهنگی و آگاه سازی سیاسی در طول سال در بین جامعه هدف برگزار می شود که بازخورد مثبتی در روحیات آنها داشته است.

وی با اشاره به استقبال بسیار خوب از طرف خانواده‌های کارکنان از برنامه‌های فرهنگی و عقیدتی و سیاسی، افزود: یکی از از برکات این برنامه‌ها این بوده است که هر سه شنبه هفت هزار کلاس قرآن در بین نیروهای ارتش در سراسر کشور برگزار می شود.

شهرستان ۱۳۸ هزار نفری تایباد در فاصله ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد.

نگاهی به ویژگی کمتر شناخته شده ام‌المومنین(س)

چاپارطوس/ خراسان رضوی همواره از حضرت خدیجه(س) به عنوان یکی از زنان مومنه‌ فداکار و ایثارگر که تمام اموال خود را در راه پیامبر(ص) و اسلام خرج کرد نام می‌برند، با این حال تا کنون کم‌تر به شخصیت هنری این بانو پرداخته است.

همه ما حضرت خدیجه(س) را به عنوان نخستین همسر حضرت محمد(ص) و اولین زنی که به او ایمان آورد می‌شناسیم و می‌دانیم که زنی بازرگان و ثروتمند بود که تمام دارایی خود را در راه نشر اسلام به کار گرفت. با این حال باید شاعری را نیز به تمامی این ویژگی‌های مثبت خَدیجَه دختر خُوَیلِد افزود؛ ویژگی مهمی که کم‌تر بدان پرداخته شده است.

در کتب روایی شعرها و عاشقانه‌‎های زیبایی از حضرت خدیجه(س) در ستایش همسر بزرگوارشان حضرت محمد مصطفی(ص) به‌جا مانده است که به‌جز مهربانی و صمیمیت نسبت به پیامبر، روایت‎گرِ علاقه و تسلط این بانوی بزرگ مسلمان بر شعر و ادب است. یکی از این شعرها که در بحارالانوار نیز نقل شده، غزلی است که درک معنا و دریافت زیبایی‌‎هایش برای فارسی‌زبانان نیز دشوار نیست. ما حتی بدون دانستنِ زبان عربی می‌‎توانیم ایهام تناسبِ بیت آخر -با واژه‌‎ی «بیت»- را تشخیص دهیم. در روایتی از این شعر آمده است که پس از نخستین دیدار، آن هنگام که حضرت محمد(ص) با خدیجه وداع می‌‎کند و سوار بر مرکب از او دور می‌‎شود خدیجه چنین می‌‎سراید:

 

قلب المحبّ الی الاحباب مجذوب
و جسمه بید الاسقام منهوب

و قائل کیف طعم الحبّ قلت له
الحبّ عذب و لکن فیه تعذیب

افدی الذین علی خدّی لبعدهم
دمی و دمعی مسفوح و مسکوب

ما فی الخیام و قد صارت رکابهم جمّاً
الّا محبّ له فی القلب محبوب

کانمّا یوسف فی کلّ ناحیة
والحزن فی کل بیت فیه یعقوب


ترجمه‎ منظوم این غزل حضرت خدیجه به ترتیب -و تاحد زیادی وفادار به متن- از این قرار است:

 

دلِ عاشق به دوستان بسته است
گرچه از درد، جسم او خسته است

گر بپرسند چیست مزه‌‎ی عشق
به هم این نیش و نوش پیوسته است

جان به قربانِ آنکه در دوریش
چشم من اشک‎بار و خون‎بار است

دل هر خیمه شد تهی ز سوار
به جز آن دل، که خیمه‎‌ی یار است

تا که یوسف ز دیده پنهان است
بیتِ یعقوب، بیت الاحزان است

 

در حالی که امروز تمامی سروده‌های حضرت خدیجه (س) در دسترس نیست، اما تعدادی از سروده‌های حضرت خدیجه(س) در جلد شانزدهم کتاب «بحار ألانوار» علامه محمدباقر مجلسی جمع‌آوری شده است و وی در این کتاب در وصف مناسبت این سروده‌ها، وقایع تاریخی آن زمان را بیان کرده‌ و آن واقعه را زمینه‌ساز سرودن شعر دانسته‌ است.

همچنین در کتاب «هنگامه وصل» که به کوشش واحد پژوهش مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) و توسط انتشارات کتاب نیستان منتشر شده، بخشی سروده‌های حضرت خدیجه(س) همراه با شعری از شیخ محمد بن حسن حر عاملی -عالم شیعه- در مدح حضرت خدیجه و احادیثی از حضرت محمد(ص) درباره حضرت خدیجه جمع‌آوری شده است.

با توجه به ذوق هنری حضرت خدیجه(س) شاعران زیادی نیز در دوران معاصر شعرهای بسیاری در مدح حضرت خدیجه(ص) سروده‌اند که هر بیت از آن‌ها نشان‌دهنده ویژگی‌ها و فعالیت‌های مثبت و تاثیرگذار حضرت خدیجه(س) در دوران صدر اسلام و زیست ایشان در کنار پیامبر امت، حضرت محمد(ص) است. در این بین «محمدمهدی خان‌محمدی» و «قاسم صرافان» اشعار بسیار زیبا و تاثیرگذاری در مدح این بانوی بزرگ اسلام سروده‌اند که در ادامه به خوانش آن‌ها می‌پردازیم: 

 

تو را می‌خواست تا در همسرانش بهترین باشی
برای خاتمِ پیغمبری نقش نگین باشی

خدایت انتخابت کرد تا ای مادر هستی
برای چشمۀ کوثر، بهشتی در زمین باشی

خدا هرشب برایت می‌فرستد تهنیت‌هایی
که در تنهایی‌ات هم‌صحبت روح‌الامین باشی

تو در اسلام و در ایمان و در عشق اولین بودی
زنی مثل تو دیگر نیست، یعنی آخرین باشی

برای طعنۀ کفار در اوج نداری‌ها
تو باید پاسخ دندان‌شکن در آستین باشی

تو از معروفِ تَُجاری ولی در شعب بیماری
فداکار آنچنان بودی، وفادار اینچنین باشی

علی تنها علی باید امیرالمؤمنین باشد
و تنها تو سزاواری که ام‌المؤمنین باشی

شعر از مهدی خان‌محمدی

 

دلش را برده‌ای هر وقت صحبت کرده‌ای بانو!
محمد را چنین مست محبت کرده‌ای بانو!

به محراب دو ابرویش تماشا کرده‌ای حق را
میان معبد چشمش عبادت کرده‌ای بانو!

تو پیش از وحی ایمان داشتی، اعجاز عشق این‌ست
نمازِ مِهر، بر مُهر نبوت کرده‌ای بانو!

چه خوش فهمیده‌ای با باختن در عشق، باید برد 
چه سودی در صفای این تجارت کرده‌ای بانو!

تو امّ‌المومنینی، چون که جای کینه، مالت را
میان مومنین، با عشق قسمت کرده‌ای بانو!

تمام هستیِ حق، کوثرش سهم تو شد، زیرا 
تمام هستی‌ت را نذر امت کرده‌ای بانو!

علی بود و نبی بود و تو بودی اولِ این راه
تو با زهرات، با مولات، بیعت کرده‌ای بانو!

رخ مرضیه را بوسیدی و روح‌الامین شد مست 
چنین شیرین که کوثر را تلاوت کرده‌ای بانو!

چه دُرّی در دل دلدادگی دیدی؟ که از دنیا
به یک پیراهن کهنه قناعت کرده‌ای بانو!

چه اندوهی است در کوچت؟ که دیگر این محمد، آن
محمد نیست، از وقتی که رحلت کرده‌ای بانو!

بدان دست کریمت دارم امّیدی که در محشر
ببینم شاعرت را هم شفاعت کرده‌ای بانو!

شعر از قاسم صرافان

نگاهی به شخصیت حضرت خدیجه(س) نشان می‌دهد او در حالی بازرگانی زبردست، همسری فداکار و مادری دلسوز و مهربان بود، هنرمندی توانا نیز بود؛ این ویژگی‌ها که امروزه نیز جمع آن‌ها در کم‌تر کسانی پیدا می‌شود می‌تواند انگیزه و سرمشقی برای حضور بیشتر بانوان مسلمان در عرصه‌های فرهنگی و هنری باشد.